Jeżeli powstanie Ziemi liczy się w miliardach lat (około 4,54 mld lat temu), to ogrom tego czasu podpowiada, że w międzyczasie mogło wydarzyć się tak wiele, iż teoretycznie prawie wszystko wydaje się możliwe. Różne teorie próbują wypełnić tę przestrzeń rozmaitymi, często mało prawdopodobnymi scenariuszami. Ja jednak ich nie podzielam, dlatego ich tutaj nie będę przytaczać.

          Trzymam się oficjalnych ustaleń uczonych — fizyków, geologów, archeologów — i to właśnie im przyznaję swoją największą akceptację. Mimo wszystko, jak wspomniałem na wstępie, w tak długim okresie mogły istnieć tysiące pokoleń ludzkich, liczne kultury i cywilizacje, a także mogło dojść do wielu zdarzeń kosmicznych, które wpłynęły na dzieje naszej planety.

          Jestem otwarty na nowe odkrycia i hipotezy, ale jednocześnie zachowuję rozsądek oraz krytyczne myślenie. Miara świadomości polega dla mnie na tym, aby potrafić łączyć dostępne informacje w  spójną, możliwie prawdziwą narrację.

          Świadkami historii dla współczesnych są znalezione artefakty działalności człowieka oraz jego przodków. Do nich zaliczają się narzędzia, konstrukcje, przedmioty użytkowe i kultowe.

Najstarsze znane artefakty i ślady działalności homininów:

3,3 mln lat — narzędzia z Lomekwi (Kenia), najstarsze znane narzędzia stworzone przez wczesne homininy, prawdopodobnie jeszcze nie przez Homo.

1–1,5 mln lat — ślady kontrolowanego użycia ognia w Afryce, m.in. w Wonderwerk Cave (RPA), wskazujące, że przodkowie człowieka opanowali ogień wcześniej, niż sądzono.

500 tys. lat — najstarsze znane rytualne lub symboliczne nacięcia, wykonane na muszli przez Homo erectus w Indonezji.

300–200 tys. lat — pierwsze zaawansowane zestawy narzędzi kościanych i kamiennych pochodzące z Afryki Wschodniej i Maroka.

75–100 tys. lat — nacięcia na ochrze z Blombos Cave (RPA), uznawane za jedne z najstarszych śladów myślenia symbolicznego i abstrakcyjnego.

64 tys. lat — najstarsza sztuka jaskiniowa autorstwa neandertalczyków, odnaleziona w Hiszpanii.

40–35 tys. lat — figurka Wenus z Hohle Fels, jedna z najstarszych znanych przedstawień ludzkiej postaci.

25–20 tys. lat — pierwsze trwałe konstrukcje ludzkie, m.in. schronienia z kości mamuta w Europie Wschodniej.

Ok. 20 tys. lat — fragmenty bardzo wczesnej ceramiki z jaskini Xianrendong (Chiny).

Ok. 11,6 tys. lat — najstarsze znane miejsce kultu, Göbekli Tepe, starsze od rolnictwa i ceramiki.

7–9 tys. lat — najstarsze znane systemy proto-pisma, czyli sumeryjskie tokeny używane do zapisu informacji.

5,3 tys. lat — sumeryjskie tabliczki z Uruk, uznawane za najstarsze pełne pismo.

Ok. 2100 przed Chr.. — “Epos o Gilgameszu”, uważany za najstarszy zachowany ciągły tekst literacki, zapis literatury światowej (starszy niż Iliada i Odyseja).

Jego najpełniejsza wersja została odnaleziona na glinianych tabliczkach z Niniwy (biblioteka Assurbanipala), zapisanych pismem klinowym w języku akadyjskim.

Krótki opis fabuły

Epos opowiada o królu Uruk, Gilgameszu, który jest częściowo boski, ale zarazem okrutny i despotyczny. Aby go powstrzymać, bogowie tworzą Enkidu, dzikiego człowieka. Początkowo ma on być przeciwnikiem Gilgamesza, lecz po walce obaj zostają jego najbliższymi przyjaciółmi.

Najważniejsze wątki

Przyjaźń Gilgamesza i Enkidu – jeden z głównych tematów eposu.

Wyprawa przeciwko potworowi Humbabie – bohaterowie ścierają się z opiekunem cedrowego lasu.

Zabicie Niebiańskiego Byka – sprowadzonego przez boginię Isztar po odrzuceniu jej zalotów.

Śmierć Enkidu – kara bogów za zabicie Byka; moment przełomowy dla Gilgamesza.

Poszukiwanie nieśmiertelności – Gilgamesz wyrusza do Utnapisztima (mesopotamskiego odpowiednika Noego), który przetrwał wielki potop.

Nieuchronność śmierci – Gilgamesz dowiaduje się, że nieśmiertelność jest zarezerwowana dla bogów.

Najważniejsze motywy

Krwawienie ludzkie i przemiana moralna bohatera

Przyjaźń jako siła zmieniająca człowieka

Przemijanie i poszukiwanie sensu życia

Motyw potopu – najbardziej znany fragment, podobny do historii biblijnej