Początki apologetyki

 

          Minął I wiek. Chrześcijaństwo rośnie w siłę, ale musi borykać się z przeciwnikami. Wbrew pozorom były to czasy bardzo żywotne. W kontekście tych walk rozwijało się piśmiennictwo zwane apologetyką, broniące doktrynę wiary chrześcijańskiej. Pierwsza literatura chrześcijańska odtwarza formy ówczesnego judaizmu, wiele jest w niej podejścia rabinistycznego, ale uwidacznia się obrona Jezusa jako Mesjasza zapowiadanego przez proroków. Niektórzy pisarze za zasługi apologetyczne uznani zostali za Ojców Kościoła. Warto tu wspomnieć o:

Klemensie Rzymskim, papieżu w latach ok. 91 – 101 (zm. 101),

Ignacym Antiocheńskim (ok. 30–107),

Polikarpie ze Smyrny (ur. ok. 69-82, zm. 22 lutego 156),

Papiaszu (70–135).

          Ich dzieła pisane były dla wewnętrznych potrzeb Kościoła. Na bazie tych opracowań zaczęła rozwijać się filozofia chrześcijańska. Wielość opracowań powodowała rozbieżności doktrynalne i swobodne heteronomiczne interpretacje teologiczne. Najwybitniejszym filozofem chrześcijańskim był w. Justyn (ur. ok. 100 – ok. 165) oraz św. Ireneusz (? – 202). Ten ostatni podjął się opracowania[1] jedności wiary i tradycji. Głosił on, że tradycja Kościoła zawiera ciągłość apostolskiego przekazu, jej nosicielami są wszyscy wierni, a zewnętrznym znakiem jest sukcesja apostolska[2].  Św. Ireneusz był uczniem św. Polikarpa, który z kolei był uczniem św. Jana apostoła. Ireneusz był kontynuatorem tradycji, a swoimi opracowaniami utwierdzał i zakorzeniał przekaz apostolski. Wypracowana teologia przez apostołów umacniała się przez apologetyków i stawała się trwałym dorobkiem chrześcijaństwa. Kościół nabierał przekonania o posiadaniu Prawdy. Ta niezawiniona pycha będzie miała skutki w głoszeniu dogmatów. Doktryna chrześcijańska zaczęła się hermetyzować. Inne spojrzenia, krytyka będą uważane wręcz za napad na Kościół.  

         Św. Justyn był apologeta i filozofem. W rodzinnym mieście zdobył wszechstronne wykształcenie i już jako młody człowiek znany był z poszukiwania prawdy, szukał Boga, nurtowały go także ogólnoludzkie problemy, dlatego też poznał i przebadał dogłębnie filozoficzne systemy: Platona, Arystotelesa, Pitagorasa, Epikura i modnych wówczas stoików. Interesowała go religia żydowska, ale też i chrześcijaństwo. Studiował Pismo święte, spotykał się z wyznawcami mozaizmu, ale też i chrześcijaństwa, poznawał obyczaje wyznawców obu religii. Doszedł do wniosku, że prawdę, a więc i Boga znajdzie w chrześcijaństwie. W wieku 33 lat przyjął chrzest w Efezie (ks. Stanisław Hołodok). Św. Justyn wyznawał poglądy millenarystyczne[3]. Wykazał na podstawie proroctw biblijnych, że Chrystus jest Bogiem. Bronił chrześcijańskiego dziewictwa. Uważał, że sama myśl nieczysta jest już cudzołożeniem. Justyn jako obywatel rzymski został ścięty mieczem w Rzymie ok. roku 165. Wraz z nim zginęli jego uczniowie.

 



[1] Św. Ireneusz napisał pięć ksiąg (Adversus haereses), w których przedstawia doktrynę wiary chrześcijańskie,

[2] Daniel Olszewski, Dzieje Chrześcijaństwa w Zarysie, Księgarnia św. Jacka Katowice 1983 r., s.26.

[3] Millenaryzm – pogląd religijny głoszący bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Bożego, oparta na Biblii wiara w Milenium, czyli Tysiąclecie, które ma być okresem zbawienia i szczęśliwości na Ziemi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *