Papież Walentyn (827) –  prowadził Kościół zaledwie jeden miesiąc.

 

Papież Grzegorz IV (827–844) –  wprowadził do kalendarza kościelnego dzień Wszystkich Świętych. W tym czasie trwały walki pomiędzy synami Ludwika Pobożnego. Próbował złagodzić konflikt. Bezskutecznie, zraził do siebie nawet kler frankowski. Próbował wykorzystać konflikt do zapewnienia papiestwu supremacji nad władzą świecką. W 827 r. Saraceni (Arabowie i Berberowie) z Afryki opanowali Sycylię. Zagrozili Rzymowi. Papież ufortyfikował Ostię.

 

Papież Sergiusz II (844–847) –  pontyfikat był okresem rozkwitu symonii[1]. Handel godnościami kapłańskimi okazał się źródłem zbyt nęcących dochodów[2]. Papież wyświęcił swego rodzonego bratu Benedykta na biskupa.  Benedykt kupił nominację na cesarskiego przedstawiciela w Rzymie. Sprzedawał urzędy i biskupstwa w celu osiagnięcia najwyższych zysków. Saraceni splądrowali bazylikę św. Piotra i św. Pawła, które znajdowały się poza obwodem murów Watykanu. Gwałtowna burza przetrzebiła flotę saraceńską. Obrońcy odzyskali część zrabowanego łupu.

 

Papież Leon IV (847–855) –  odsunął zagrożenie ze strony Saracenów. Zbudował potężne mury obronne Rzymu. Zawarł sojusze z miastami podlegającymi władzy Bizancjum. Koronował syna Ludwika II na cesarza, z drugiej strony pozwalał cesarzowi na wtrącanie się w administrację kościelną. Za jego pontyfikatu i być może dla jego potrzeb o powstał dokument częściowo sfałszowany, w celu uzależnienia się biskupów od władzy świeckiej[3]. Następni papieże Mikołaj I, Grzegorz VII i Innocenty III powoływali się na nie, dążąc do władzy absolutnej.

 

Papież Benedykt III (855–858) – wyklucza pontyfikat rzekomej papierzycy Joanny (855–857)[4]. Po wyborze, za namową kardynała Anastazego został napadnięty i skuty w kajdany. Uwolniony, mianował popędliwego konkurenta opatem klasztoru S. Maria in Trastevere[5].

 

Papież Mikołaj I (858–867) – silna osobowość, dominujący, o twardych zasadach, stworzył podstawy prymatu rzymskiego. Jak głosił, wszyscy winni są posłuszeństwo papieżowi. Wyrażał poglądy, że jest zastępcą Chrystusa na ziemi, państwo nie może mieć wpływu na sprawy kościelne (np. wybór biskupów, opatów, zwoływanie synodów), jak również Kościół nie ma prawa do mieszania się w sprawy państwowe. Papież w państwie kościelnym sprawował dwuwładzę: duchową i państwową. Koncentracja władzy w rękach jednej osoby – biskupa Rzymu torowała drogę poważnym nadużyciom. Papież potępił wszelkie wojny, poza obronną. Za zbrodnie uważał tortury wobec złodziei i rozbójników.

          Za jego pontyfikatu doszło do konfliktu z Kościołem wschodnim na temat pochodzenia Ducha Świętego (filioque) w wyznaniu wiary. III synod w Konstatynopolu rzucił klątwę i detronizował Mikołaja I, potępił też wyraz Filioque[6].

 

Papież Hadrian II (867–872) – zanim został księdzem, był żonaty. Uczestniczył w sporach świeckich . W Konstantynopolu sobór VIII Powszechny (869–870) uważany jest za ostatni uznawany przez Kościół rzymski. Wypracowana zgoda na soborze okazała się iluzoryczna. Rozpad Kościołów zachodniego i wschodniego wisiał na włosku.

 

Papież Jan VIII (872–882) – był bardziej wojskowym niż kapłanem. Energiczny, mściwy, bez wahania kazał ściąć 20 neapolitańskich jeńców za to, że diuk Neapolu nie godził się przystąpić do przymierza przeciw Saracenom. Zdradzony przez cesarza Karola i Bizancjum, dla ocalenia Rzymu musiał płacić haracz muzułmańskim piratom. Własna rodzina podała papieżowi truciznę. Ponieważ długo nie skutkowała roztrzaskano mu głowę obuchem.

---

[1]  Symonia – handel stanowiskami i godnościami kościelnymi. Termin pochodzący od Szymona Maga, którego św. Piotr zganił za chęć kupienia od apostołów daru udzielenia Ducha Świętego (Dz 9-24).

[2] Jean Mathieu-Rosay, Prawdziwe dzieje papieży, Wyd. Al fine Warszawa 1997 r., s. 131.

[3] Tzw. Dekretały Pseudo–Izydora (co jest tylko częściową prawdą). Izydor z Sewilli (zm. 637) był Ojcem Kościoła.

[4] Informacja opisana w kronice (1279) dominikanina Jana de Mailly i Polaka Marcina z Opawy (zm. 1279). Papieżyca Joanna jest postacią legendarną. Emmanuel Roidis, Papież Joanna, tłumaczenie z greckiego Leftenis Mavraidis i Krystyna Usarek, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1986, wydanie III.

[5] Odpłacając dobrem za zło.

[6] Patrz wykład na tym blogu: Sobór Konstantynopolitański I w 381 r. z dnia 4.08.2012 r.