W 587 r. przed Chr. Jerozolima została zdobyta przez babilońskiego władcę Nabuchodozora. Ludność została zabrana w niewolę. Tragedia Żydów łączy się z opracowaniem żydowskiej doktryny religijnej.

            W tym czasie w regionie rosła w siłę Persja. Pojawili się w pierwszej połowie I tysiąclecia. W VI wieku przed Chr, byli wasalami Medów. Początkowo współpracowali z Babilonem, ale po pokonaniu Medów zwrócili się przeciwko nim. Imperium babilońskie padło w 539 roku przed Chr. Dynamiczny przywódca perski Cyrus Wielki wydał dekret pozwalający Żydom na powrót do swojej ojczyzny i odbudować Świątynię. Co nim kierowało, jest zagadką historii.

             Cyrus Wielki skierował swoje zapędy w kierunku Grecji. W 546 roku podbił miasta greckie na wschodnim wybrzeżu Morza Egejskiego. W 490 roku pod Maratonem Ateńczycy pokonali Persów. Miasta greckie polis zjednoczyły się przewidując kolejne ich najazdy. W 480 roku przed Chr. wielka armia perska pod wodzą Kserksesa I pokonała niewielkie siły greckie pod Termopilami, zajęła i spaliła Ateny. Ostatecznie w 451 przed Chr. flota perska została rozbita w bitwie morskiej pod Salaminą. Wkrótce walki ustały. Król perski pogodził się z utratą greckich miast, lecz zachował Cypr.

            W IV wieku Macedonia urosła w siłę. Aleksander Wielki w latach 336–323 przed Chr. pokonał Persję pod Issos (327) i Ruszył na Indie. Jego ekspansja została zatrzymana. W 323 r. przed Chr. zmarł w wieku 32 lat. Po jego śmierci rozgorzały walki pomiędzy dowódcami macedońskimi. Imperium greckie, sięgające po Afrykę było na tyle silne, że wywarło ogromny wpływ na podbite kraje Wschodu. Kraje podbite zachwyceni kulturą grecką nie podjęli walki, lecz zasymilowali się do nowego najeźdźcy.

             Kultura grecka stała się dominująca, do tego stopnia, że Izraelicie częściej posługiwali się greką niż własnym językiem aramejskim. Język hebrajski (dzisiaj służy głównie w liturgii) zanikał do tego stopnia, że trzeba było przetłumaczyć święte księgi z hebrajskiego i aramejskiego na grecki.

           Dokonano tego między 250 a 150 rokiem przed Chr. w Aleksandrii. Powstałe tłumaczenie nazywa się Septuagintą. Od tego czasu tekst był wielokrotnie kopiowany. Przy tych czynnościach był często korygowany, uzupełniany przez nadgorliwych kopistów.

           Kiedy powstawały ewangelie, językiem główny był już tylko greki. Być może tylko Ewangelia Mateusza pierwotnie pisana był w języku aramejskim.

           Kultura łacińska, która zdominowała kulturę grecką wymusiła kolejne tłumaczenie świętych ksiąg na język łaciński.

adres e-mail: p.porebski@onet.pl Prywatne konto bankowe SWIFT BPKOPLPW

13102026290000950200272633  https://zrzutka.pl/z/pawel1949