Aby poprawnie dokonać oceny filozofii idealistycznej trzeba przedstawić rys historyczny epoki.
Po okresie odkryć geograficznych (Odrodzenie) pojawiła się epoka Oświecenia, która przyniosła rozwój nauki. W tym okresie zastanawiano się nad powstaniem Świata, istnieniem Przyczyny Sprawczej. Dostrzegano świat zmysłowy ale i świat transcendentny. Próbowano pogodzić rzeczywistość, jego realność z podmiotami duchowymi. Zastanawiano jakie są między nimi relacje? Co ma większe znaczeniu. Czy ważniejszy jest Absolut (duch), czy materia i świat zmysłowy. Równolegle zaczął się okres gwałtownego rozwoju przemysłu. Człowiek zaczął wykorzystywać prawa przyrody, przekształcać je i tworzyć własne projekty (kolej, fabryki, statki powietrzne). Rozwój ten spowodował potrzebę nowej struktury społecznej – robotników. Wraz z rozwojem przemysłu przyszedł wyzysk społeczny. Wszystko co się działo powodowało konieczność nowego spojrzenia na elementarne prawa rządzące w świecie. Szukano obiektywnych metod badawczych. Jedną z nich była dialektyka, którą stosował filozof Zenon z Elei, a później Platon. Nowa metoda badawcza musiała by adaptowana do ówczesnych realiów. W niej pojawiła się idea zmian ewolucyjnych tezy, negacji i syntezy. Feudalizm zakończył swoje istnienie. Pojawiła się konieczność wolności osobistej, wolnosci narodów, wolności poglądów, słowa. Przejawem potrzebnych zmian była Rewolucja francuska (1789 r.).. Niemcy pozostały w tyle. Z drugiej strony Niemcy miały w sobie poczucie dumy. Kościół był pod ich zwierzchnictwem. U nich narodził się luterański kościół protestancki. Miał on wpływ na pojawienie się kalwinizmu i kościoła anglikańskiego. Niemieccy filozofowie z tego okresu mieli potrzebę przeciwstawienia się Rewolucji Francuskiej. Wypracowanie własnej myśli filozoficznych było spełnieniem ich oczekiwań.
Na kanwie Oświecenia pojawiła się filozofia Johanna Gottlieba Fichtego (1662–1814), która była w opozycji do materializmu. Została nazwana Idealizmem. Duchowość odgrywała ważną rolę, ale była obiektem przetargowym w poznaniu mechanizmów świata. Jedni bronili wiary, inni od niej uciekali. Wiarę próbowano zracjonalizować i badać jak bada się świat zmysłowy. Teologię próbowano zmienić w naukę. Brakowało im jednak odpowiednich narzędzi. Rozum załamywał się na prawach transcendencji.
Hegel traktował byty niematerialne za substancje duchowe, ale aby je poznawać trzeba sprowadzić je do obrazów bytów widzialnych (rzeczywistych), aby absolut był rozpoznawalny musi ze swej nieokreśloności stał się określony. W tym celu należy sprowadzić substancję duchową do substancji podmiotu. Jak twierdził absolut (duch) trzeba z zracjonalizować. Wszystko ulega zmianie, w tym zmianie ulega również absolut. Hegel bywa uważany za panteistę, lecz jego wypowiedzi na temat Absolutu są tak niejasne i niekonsekwentne, że nie sposób ustalić, jakie zajmował stanowisko.
Bóg stał się tematem poglądów subiektywnych. Jak uważano predykaty religii są jedynie antropomorfizmami.
Filozofia idealistyczna, jej metodyka poznawcza została wykorzystana przez Karola Marksa do opracowania swojej absurdalnej i fałszywej, szkodliwej filozofii.
Filozofia idealistyczna w swym braku jasnych stwierdzeń miała wpływ na poglądy takich filozofów jak Engels, Feuerbach, Nietzche, Bertrand Russell i inni.
