Koniec XIX wieku był bardzo twórczy i płodny. W filozofii pojawił Henri Bergson (1885–1941) który zapoczątkował kierunek filozoficzny zwanym intuicjonizmem. W 1927 roku otrzymał Nagrode Nobla w dziedzinie literatury. Głosił, że główną rolę w procesie życiowym odgrywa nie rozum, a popęd życiowy (élan vital), który jest przyczyną aktywności organizmów żywych. Życie człowieka jest strumieniem przeżyć i czynów. Rzeczywistość stale ewoluuje i trudno podążać za zmianami. Ogląd rozumowy nie jest pewny i nierzadko się go wypacza. Lepszym narzędziem poznawczym jest intuicja, która jest wrodzona, naturalna, bliska instynktowi zwierzęcemu. Ciekawie ujmował czas związany z dynamiczną wizją świata. Rozróżniał trwanie od czasu mechanicznego, czas przeżywania, czas psychologiczny. Krytykował szczególną teorią Einsteina w ujęciu implikacji metafizycznych. Dostrzegał religię jako mechanizm obronny przed lękiem przyszłej egzystencji, z drugiej strony wiarę jako drogę do spotkania z Bogiem na sposób mistyczny i transcendentny.
Od połowy XIX w. zaczęły rozwijać się nowe poglądy filozoficzne (pozytywizm) na bazie ówczesnych badań i odkryć naukowych. Oszołomienie nowymi wynikami nauk było tak ogromne, że powstało ogólne przekonanie, że wszystko da się wyjaśnić naukowymi sposobami (scjentyzm) i jest to tylko kwestią czasu. Przemysł, który zaczął się rozwijać, spowodował problem ochrony robotników. Na tym tle pojawiły się ruchy filozoficzne, które wywarły wielki wpływ na wydarzenia polityczne w wielu państwach europejskich. Stały się one podstawą dla rozwoju XX-wiecznych państw europejskich. One to były przyczyną pojawienia się nacjonalizmu, rasizmu, socjalizmu i koncepcji komunizmu. W okresie pozytywistycznym uważano Boga za kreację zbędną, wręcz szkodliwą dla rozwoju ludzkiego (Ludwig Feuerbach 1804–1872). L. Feuerbach twierdził, że: człowiek jest tym, co zje. Klasyczny Bóg powinien umrzeć (Fryderyk Nietzsche 1844–1900). Wiarę w Boga zamieniono w naukę. Odrzucano dywagacje natury religijnej, metafizycznej, moralnej, traktując je jako nieuzasadnione i bezużyteczne. Świat otworzył się przed naukowcami.
Pozytywizm (od połowy 1850 roku do osiemdziesiątych XIX wieku)– kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste’a Comte’a w drugiej połowie XIX wieku. Został rozwinięty przez J.S Milla oraz H. Spencera. Był kontynuowany jako empiriokrytycyzm i w XX. wieku jako pozytywizm logiczny.
Jak ktoś napisał: “Pozytywizm jak super nowa gwiazda, rozbłysła wielkim światłem i szybko zgasła“.
adres e-mail: p.porebski@onet.pl Prywatne konto bankowe SWIFT BPKOPLPW 13102026290000950200272633 https://zrzutka.pl/z/pawel1949