Dekalog jest zapisem prawa w pigułce. Jak można go odczytywać z dzisiejszej perspektywy?

“Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie!” (Wj 20,3). Dla wyznawców religii monoteistycznej jest prawem bezspornym.

“Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy, ” (Wj 20,7). Ze względu na szacunek do Boga prawo jest zasadne.

“Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić” (Wj 20, ). Prawo złagodzone przez Jezusa: “To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu”  (Mk 2,27); “Tak więc wolno jest w szabat dobrze czynić” (Mt 12,12).

“Czcij ojca twego i matkę twoją” (Wj,20,12). Sami Żydzi manipulowali tym prawem, co jest niechlubną kartą w ich historii.

“Nie będziesz zabijał” (Wj 20,13). Prawo wymagające uszczegółowienia. Jest różnie traktowane (przez wegetarianizm i jego odmiany).

“Nie będziesz cudzołożył” (Wj 20, 14). Prawo wymagające uszczegółowienia, kontrowersyjne, niejednokrotnie  nadużywane w interpretacji.

“Nie będziesz kradł” (Wj 20,15). Zawiera się w szerokim paśmie uczynków grzesznych, licząc od zera w przypadkach wyższej konieczności, np. głodu do ciężkich przewinień (jak np. okradanie państwa w ramach przyzwoleń prawnych).

“Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek” (Wj 20 16). Pozornie prawo letnie, ale przy głębszej analizie jest bardzo aktualne.

“Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego” (Wj 20 17). Prawo wymagające uszczegółowienia.

         Dekalog jest zwiastunem praw jakie zostały opisane w tej i innych księgach, w liczbie 613 (365 negatywnych i 248 pozytywnych). Niektóre się zdezaktualizowały, co świadczy, że moralność jest związana w czasem i kulturą narodów. Prawa «niezmienne» są zapisane w sumieniu każdego człowieka.

        “I znowu rzekł: «Nie będziesz mógł oglądać mojego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może oglądać mojego oblicza i pozostać przy życiu».” (Wj 33,20). Hagiograf przedstawia oblicze Boga, które za życia człowieka nie jest dostępne jego zmysłom. To w pewnym stopniu tłumaczy obiektywnej niemożliwości spotkania z Bogiem tête à tete (twarzą w twarz)). Barierą jest w natura Boga. Człowiek ma naturę podobną, ale za życia jest ona jakby zawieszona. Perykopa “A Pan rozmawiał z Mojżeszem twarzą w twarz, jak się rozmawia z przyjacielem.” (Rdz 35,11) świadczy o duchowym (mistycznym) odczycie słów Boga.