Księga Judyty to starotestamentowa księga deuterokanoniczna (wyjaśnienie tego terminu umieściłem przy opisie Księgi Tobiasza), czyli taka, która znajduje się w kanonie katolickim i prawosławnym, ale nie jest uznawana za natchnioną przez judaizm i większość wspólnot protestanckich. Została napisana ok. II w. przed Chr. najprawdopodobnie języku hebrajskim (zachowały się wersje w grece – Septuaginta).
Księga opowiada o Judycie, Żydówce, pobożnej i bogatej kobiecie, szlachetnego pochdzenia z pokolenia Symeona (Jdt 9,2), córka Meraniego, wdowa po Menasseeie, która ratuje swój naród (Izraelitów) przed zagładą ze strony asyryjskiego wodza Holofernesa.
Holofernes, dowódca wojsk króla Nabuchodonozora (postać fikcyjna), najeżdża ziemie izraelskie. Otacza miasto Betulia i odcina dopływ wody, co prowadzi ludność do desperacji. Judyta wkracza do akcji: Judyta krytykuje brak wiary swoich współbraci. Postanawia działać sama. W przebraniu i z pomocą służącej udaje się do obozu wroga. Dzięki urodzie i sprytowi zdobywa zaufanie Holofernesa. Gdy Holofernes upija się na uczcie, Judyta ścina mu głowę jego własnym mieczem. Judyta wraca z głową wroga. Izraelici atakują osłabione morale wojska asyryjskiego i odnoszą zwycięstwo.
Według katechezy chrześcijańskiej Judyta jest figurą Maryi – w tradycji katolickiej Judytę czasami traktuje się jako typ zapowiadający Maryję: kobieta, która przez wiarę i odwagę niszczy dzieła szatana.
Nieścisłości historyczne: Księga zawiera wiele anachronizmów i geograficznych nieścisłości (np. Nabuchodonozor nazwany „królem Asyryjczyków”, co jest nieprawdą, bo był królem babilońskim), co sugeruje, że nie jest to księga historyczna w sensie ścisłym, lecz opowieść dydaktyczna lub alegoryczna z elementami epickimi. Judaizm nie włączył jej do Tanachu (Biblii hebrajskiej), a protestanci traktują ją jako apokryf.
To, co jest bardzo pouczające i głęboko aktualne, to odważne wystąpienie Judyty wobec mieszkańców Betulii, którzy w chwili próby ulegli pokusie szemrania i oskarżania Boga. Jej słowa są pełne mądrości, odwagi i wiary: „Kim wy właściwie jesteście, żeście wystawiali na próbę w dniu dzisiejszym Boga i postawili siebie ponad Boga między synami ludzkimi? Wy teraz doświadczacie Wszechmogącego Pana i dlatego nigdy nic nie zrozumiecie. Nie zbadacie głębokości serca ludzkiego ani nie przenikniecie myśli jego rozumu; jak więc wybadacie Boga, który wszystko to stworzył, jak poznacie Jego myśli i pojmiecie Jego zamiary? Przenigdy, bracia, nie drażnijcie Pana Boga naszego! Gdyby nawet nie zechciał nam pomóc w tych pięciu dniach, to ma On moc obronić nas w tych dniach, w których zechce, albo zgubić nas na oczach naszych wrogów. Wy zaś nie wymuszajcie zarządzeń od Pana Boga naszego, ponieważ nie można uzyskać nic od Boga pogróżkami jak od człowieka ani Nim rozporządzić jak synem ludzkim.” (Jdt 8,12–16).
Judyta, kobieta obdarzona niezwykłą odwagą i niezachwianą wiarą, przypomina swoim rodakom, że Bóg nie podlega ludzkim kalkulacjom ani presji. Człowiek nie może traktować Go jak poddanego, którego da się zastraszyć czy zmusić do działania. Słowa te brzmią jak ostrzeżenie, ale i jak lekcja ufności – że w każdej sytuacji, nawet wtedy, gdy po ludzku nie widać wyjścia, trzeba pozostać wiernym i cierpliwym.
Ten fragment pokazuje, że prawdziwa wiara nie polega na stawianiu Bogu warunków, ale na zaufaniu Jego mądrości i opatrzności. Judyta uczy, iż nie my mamy kierować Bogiem, lecz On kieruje nami – i właśnie w tym tkwi źródło pokoju i nadziei, nawet w najtrudniejszych doświadczeniach.
W obliczu zagrożenia ze strony Holofernesa, mieszkańcy Betulii zaczęli tracić wiarę w Boga i byli gotowi poddać się wrogowi. Ich postawa była nacechowana rezygnacją i oskarżeniem Boga o to, że ich opuścił. To bardzo ludzkie, ale też duchowo krótkowzroczne.
Judyta, przeciwnie – nie tylko nie traci wiary, ale poucza starszyznę i cały lud. Jej słowa są stanowcze, pełne zaufania do Bożej Opatrzności, ale też – co ważne – bez pychy. Ona nie odgrywa roli prorokini czy przywódczyni z własnej ambicji, ale jako ktoś całkowicie oddany Bogu.
Żywię głęboki szacunek do postaci Judyty ze względu na jej czyn wyprzedzający ducha epoki – akt miłosierdzia i wolności: “Niewolnicę swoją obdarzyła wolnością” (Jdt 16,23). W czasach, gdy niewolnictwo było powszechnie akceptowane, Judyta okazuje się nie tylko kobietą wiary i odwagi, ale także osobą o niezwykłej wrażliwości społecznej i moralnej. Jej decyzja to świadectwo wewnętrznej wolności i sprawiedliwości, która wypływa z relacji z Bogiem.
Księga Judyty choć jest fikcją literacką jest bardzo pouczająca i warto się z nią zapoznać.
