Papież Anastazy I (399–401) potępił herezję Orygenesa. Za jego pontyfikatu trwał spór pomiędzy zwolennikami Orygenesa i stronnikami Donata. Pojednał Kościół rzymski z antiocheński. W liturgii polecił słuchać Ewangelii w postawie stojącej.

Orygenes (ok. 185–254) miał własną teorie na temat preegystencji dusz. W jego filozoficznych pismach, mianowicie w Peri archon (De principiis, O zasadach) znajdują się niektóre błędne pojęcia, zaczerpnięte z neoplatonizmu jak np. przypuszczanie nieskończonego szeregu światów, gdyż Bóg nigdy nie może pozostawać bezczynnym, za­przeczanie wieczności kar piekielnych, gdyż wszystkie kary, podług Orygenesa, mają tylko na celu poprawę, nieuznawanie równości Syna Bożego z Bogiem Ojcem itd.

Donat z Kartaginy (IV/V w), biskup. Byli przeciwni włączania do Kościoła apostatów, którzy zaparli się wiary chrześcijańskiej.  Uznawali, że apostaci utracili sakramenty chrztu i święceń i nie można już im ich przywrócić.

Papież Innocenty I (401–417) był synem papieża Atanazego I. Kontynuuje rygorystyczną politykę Syrycjusza. Za jego pontyfikatu pojawił się konflikt pomiędzy rygorystycznym (upierdliwym) biskupem Janem zwanym Chryzostomem (Złotoustny). Był on doskonałym mówcą. Piętnował bliźnich za najdrobniejsze uchybienie. Popierana przez papieża cesarzowa Eudoksja pozbyła się moralizatora skazując go na wygnanie. Ludność była temu przeciwna. Biskup wrócił i ponownie naraził się cesarzowej. Wygnała biskupa ponownie. Sprawa trafiła do Rzymu. Papież stanął po stronie biskupa.

          W czasie pontyfikatu Innocentego Alaryk (Got) napierał na południową Italię. Rzym został zaatakowany. Za sprawą Innocentego oszczędzono mieszkańców i kościoły. W Afryce pojawiły się herezje manicheizmu, celestianizmu oraz pelagianizmu. Pelagiusz negował istnienie grzechu pierworodnego, zaś zbawienie duszy przypisywał raczej staraniom człowieka niż łasce bożej. Synod w Kartaginie obłożył ich ekskomuniką. Sprawa trafiła do papieża, który miał inne kłopoty na głowie. Nakazał jedynie podporządkowanie się rzymskiej doktrynie. Wobec słabości cesarstwa rosnący autorytet papieża był zbawienny dla Kościoła.

          Filozotezim grzech pierworodny przedstawia jako grzeszność (proces który trwa) ludzką na skutek otrzymania od Boga wolnej woli. Człowiek, jako istota stworzona, niedoskonała, słaba wobec potrzeby ciała,  a posiadająca jednak wolną wolę, jest, a priori, skłonna do pokus świata. One to wpływają na podejmowane decyzje. Nie zawsze są one godziwe i to powoduje grzeszność.

           Innocenty I wprowadził zmiany w kanonie mszy świętej. Bierzmowanie mieli udzielać tylko biskupi. Zakazał zawieranie małżeństw biskupom, kapłanom i diakonom, lecz zgadzał się na to, by można je było zawierać przed wstąpieniem do stanu duchownego. Za jego pontyfikatu odbyły się ostatnie walki gladiatorów w amfiteatrze Tytusa.