Syllabus jest zbiorem 80 błędnych zasad roz­powszechnionych w świecie, a potępionych przez Kościół. Syllabus papieża Piusa IX ogłoszony został 8 XII 1864 roku wraz z encykliką Quanta cura.  Jest on przykładem z jednej strony troski o Kościół, a z drugiej strony przykładem dyscyplinowania wiernych przez Kościół.  Jak głosi: Powinniśmy być posłusznymi Syllabusowi podobnie, jako słuchamy nauk Papieża i Ko­ścioła (Mały Katechizm o Syllabusie). Jak poucza: Posłuszeństwo ducha polega na silnej, bez roztrząsania, wierze we wszystko, cokolwiek naucza Syllabus, oraz na bezwzględnym potępieniu tego, co on potępia, a to w tym znaczeniu, jak on pojmuje.

          Po zapoznaniu się z artykułami Syllabusa można zrozumieć niepokój Kościoła. Do wielu krytycznych opinii papieża przychylam się. Wiele jest też polemicznych. Niektóre są nie do  przyjęcia. Poniżej poruszam jedynie wyrywkowe zagadnienia.

Do popierających krytyk zaliczyć mogę np. stanowisko wobec panteizmu, naturalizmu, bezwzględny racjonalizm eliminujący konieczność Boga, sekt (pomijam ugrupowania o charakterze politycznym).

Za słuszne postulaty uważam: Każdy może wyznawać taką religię, jaką w świetle swojego rozumu uznał jako prawdziwą. […]  Ludzie znaleźć mogą drogę do zbawienia i osiągnąć życie wieczne, wypełniając praktyki jakiejkolwiek religii.[…] Protestantyzm jest tylko inną formą pra­wdziwej religii chrześcijańskiej i przez protestan­tyzm można tak samo osiągnąć zbawienie i być miłym Bogu, jak przez Kościół katolicki. Kościół nie może być ograniczany w żaden sposób przez władze świeckie. Kościół winien być oddzielony od Pań­stwa, a Państwo od Kościoła.

Nie zgadzam się z opinią: Albowiem prawo przyrodzone nakazuje czło­wiekowi chwycić się środków, które go wiodą do właściwego celu, a te środki daje jedynie religia katolicka dlatego, że ona jedna pochodzi od Boga. […] To wynika, że nie było i nie będzie nigdy innej jak tylko jedna religia, mianowicie: religia katolicka, apo­stolska, rzymska. Wszystkie inne są sektami, które nie zasługują na nazwę religii. […]. Można zakładać Kościoły narodowe, od władzy Papieża niezależne, zupełnie oddzielne. […]  Państwo, będąc początkiem i źródłem wszelkich praw – posiada władzę nieograniczoną. […] Władza świecka może mieszać się w spra­wy, dotyczące religii, obyczajów i rządów duchowych. […] Nawet w seminariach duchownych metoda nauczania musi być poddana kontroli wła­dzy świeckiej.

Polemiczne to:  Prawa  Kościoła do nabywania i posiadania dóbr. […] Kierownictwo nauką teologii nie należy wyłącznie i na mocy własnego i wrodzonego pra­wa do jurysdykcji kościelnej. […] Nic nie stoi na przeszkodzie, aby na mocy orzeczenia powszechnego Soboru lub woli wszystkich ludów, Najwyższe kapłaństwo zostało przeniesione z rzymskiego biskupstwa na inne bi­skupstwo i z Rzymu do innego miasta.

          Pius IX wyraził się krytycznie na różne tematy, nie wskazując jednak, które formalnie stanowiłyby herezję.

         Papież Pius IX miał różne poglądy (liberalne, konserwatywne) w zależności od wieku. Był reformatorem nie tylko w sprawach wiary (budowa kolei żelaznej na terenie Państwa Kościelnego oraz na gazowe oświetlenie ulic, na początku swojego pontyfikatu złagodził cenzurę). Konserwatywne poglądy Piusa IX wyraziły się m.in. w dogmacie o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (ogłoszonym w 1854 bullą Ineffabilis Deus (Niewysłowiony Bóg), potępieniu w encyklice Quanta cura rozdziału Kościoła od państwa, laickiego nauczania i wolności prasy i sumienia. W czasie I Soboru Watykańskiego (1869–1870) ogłosił dogmat o nieomylności papieża w sprawach religijnych i moralnych. Za jego czasów powstało królestwo Włoch, które obejmowało także tereny Państwa Kościelnego, a od 1870 – również Rzym.       

          Zmniejszenie powierzchni państwa Watykańskiego do 0,44 km² (najmniejsze państwo na świecie) nie zmniejszyło autorytetu Kościoła na świecie. Siła Kościoła nie jest wynikiem wielkości terytorium, bogactwa, siły wojska, ale ducha ewangelicznego. Można zauważyć tu nadzwyczajną opiekę Ducha Świętego, który czuwa nad Kościołem Chrystusowym.  Warto wyciągnąć z tego zdarzenia historycznego wnioski na przyszłość.