Filozofia z okresu presokratejskim

Okres w którym działali filozofowie przed Sokratesem (469 – 399 przed Chr.) nazywa się okresem presokratejskim naturalistycznym).

Kolebką filozofii były kolonie Greckie. Najstarsza została nazwana filozofią jońską (mylezyjska). Głównym problemem jaki sobie stawiali filozofowie jońscy było pytanie o początek świata. Chodziło im nie o początek czasowy (kiedy), czy przestrzenny (gdzie) lecz co było na początku. Jaka była pierwotna postać (forma) świata od której wszystko się rozwinęło. Używano pojęcia arche (początek wszechrzeczy, zasada wszechświata). Uważano, że to co było na początku nadal jest obecne w świecie jako jego najgłębszy fundament, czy też jego natura.

 

Tales z Miletu (624–547 przed Chr.), powszechnie uważany za pierwszego filozofa, utrzymywał, że tym arche była woda: Wszystko jest z wody, z wody powstało i z wody się składa. Uzasadniał to tym, że woda jest konieczna do życia. Nawiązywał tym samym do mitu o bóstwach morskich o tzw. Okeanosie i Tetydze, którzy mieli dać początek światu. Filozof nawiązuje do mitologii, ale już przechodzi do tłumaczenia rzeczy koniecznej jaka była woda. Woda jest najbardziej fundamentalna. Żywy organizm jest wilgotny: To, co żywe, żyje wilgocią, martwe wysycha, zarodki wszystkiego są mokre, a pokarm soczysty. Filozof jest pierwszym, rozpoznanym filozofem, który stworzył spójną teorię natury. Jego wiedza wynikała z obserwacji świata, przyrody i rozumowego myślenia. Do dnia dzisiejszego znane jest uczniom w szkole twierdzenie Talesa.

Tales nie odwoływał się do sił nadprzyrodzonych. Nie mniej, nie obce mu było pojęcie duszy, które przypisywał przedmiotom (materii). Prawdopodobnie odkrył, że magnetyt oraz potarty bursztyn mają własności przyciągania na skutek istnienia czegoś w rodzaju duszy. W tym stwierdzeniu mozna dopatrywać się poszukiwań wzajemnych relacji między przedmiotami.

 

Anaksymander z Miletu (ok. 609–547 przed Chr.), uczeń Talesa, mawiał, że początkiem arche i tworzywem tego, co jest, jest apeiron (bezgraniczna, wieczna, bezkształtna pramateria, bezkres). Uważał, że skoro świat się rozwija, to wcześniej musiał być nieokreślony (bezkresny). W tym dopatruję się wyczucia stanu przedzerowego i konieczność powstania świata. Brak rozdzielenia między wieczną bezkształtną pramaterią a bezkresem sugeruje pierwotną nieokreśloność. Nieokreśloność jest niedeterminowalna, i musi sama dla siebie stanowić zasadę. W filozofii Anaksymandera doszukuję się próby zdefiniowania zasady wszechświata i wytłumaczenia kim ona jest. Filozof w wielu dziedzinach zbliżył się znacznie do prawdy. Twierdził, że zwierzęta lądowe wywodzą się od zwierząt morskich, a człowiek z niższych gatunków zwierząt. Sugerował zakrzywienie ziemi. Umieszczał ją w przestrzeni w modelu sfer planetarnych.

 

Anaksymenes z Miletu (ok. 585–525 przed Chr.), prawdopodobnie uczeń Anaksymandra, uważał, że bezkresem, pierwotną materią było powietrze: Różnice zaś zachodzą wskutek zagęszczania się i rozrzedzania w poszczególnych rzeczach i z rozrzedzenia powstaje ogień, ze zgęszczenia zaś wiatr, potem chmury, a z jeszcze większego zgęszczenia woda, potem ziemia, potem kamienie, a z nich wszystko inne. Filozof przypisywał powietrzu boskość. Od powietrza wszystko pochodzi.

Dzisiaj pojęcie arche jest blisko idei mocy boskiej, przyczyny sprawczej. Moc którą Stwórca ma w sobie została Jego wolą tchnięta w bezkres, w nicość (praprzestrzeń). Wtedy narodziła się przestrzeń jako miejsce wszechświata. Przestrzeń została wypełniona energią (apeiron), która bezpośrednio pochodzi od Stwórcy. Jej boskie pochodzenie widać w jej doskonałości. Energia nigdy się nie zużywa. Z energii nie tylko został zbudowany świat materialny, ale go dynamizuje. Jedynym jej ograniczeniem jest prędkość rozchodzenia się, równa skończonej prędkości < c >. Świadczy to o jest podporządkowaniu się idei stworzenia. Wszystko co zostało stworzone lub przekształcone otrzymuje etykietę profanum i nigdy nie może być nazwane bogiem. Energia jest więc tylko narzędziem Boga. Ponieważ energia nie ma swojej postaci (fala elektromagnetyczna, światło są tylko jej obrazami) można przyjąć że jest relacją pomiędzy Stwórcą a przedmiotami. Tym sposobem Stwórca bierze udział w każdy zdarzeniu i w zjawisku jakie mają miejsce we wszechświecie. Energię można mierzyć również w jednostkach masy. E=mc² (c² spełnia rolę przelicznika, współczynnika). Energia przenosi emocje i jest zapamiętywana.

Energia określa stan układu fizycznego (materii) oraz zdolność do wykonania pracy. Energia występuje w różnych postaciach np.: energia kinetyczna, energia sprężystości, energia cieplna, energia jądrowa. Energia może zmieniać swoją postać, jednak nie może być tworzona ani niszczona (zasada zachowania energii). Np. produkcja energii w elektrowni węglowej oznacza tylko przekształcenie energii chemicznej w elektryczną. Z punktu widzenia termodynamiki niektóre formy energii są funkcjami stanu i potencjałami termodynamicznymi. Energia i jej zmiany opisują stan i wzajemne oddziaływania obiektów fizycznych (ciał, pól, cząstek, układów fizycznych), przemiany fizyczne i chemiczne oraz wszelkiego rodzaju procesy występujące w przyrodzie. W termodynamice, energię która może zostać zamieniona na pracę w określonych warunkach nazywa się energią swobodną.

 

 

4 myśli nt. „Filozofia z okresu presokratejskim

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *