Myśl neoplatońska rodziła się w II wieku po Chr. w Aleksandrii pod wpływem myśli Platona oraz politeizmu grecko – rzymskiego.

          Twórcą neoplatonizmu był Plotyn (ok. 204–269), który przekształcił doktrynę Platona w emanacyjny system będący syntezą wszystkich idealistycznych prądów epoki hellenistycznej filozofii greckiej.  Był on inspirowany filozofią pitagorejczyków, stoików, a zwłaszcza Filonem z Aleksandrii. Usiłował łączyć filozofię Platona z nurtem gradualistycznym. Postrzegał świat jako hierarchię bytów, które wyłaniają się (emanują) z absolutu – bytu doskonałego, nierozpoznawalnego rozumowo, który nie jest duchem, ani ideą, ale czystą jednością. Próbował wykazać, że nie ma różnorodności bytowej. Jest tylko jeden byt (Absolut), który rozwijając  się  (emanując) przyjmuje różne formy. Z absolutu emanują kolejno coraz mniej doskonały hipostazy. Plotyn swoje poglądy zebrał w rozprawie Enneady. Nie trwanie lecz stawianie się jest istotą bytu. Byt jest podobny do światła. Jak światło bierze początek z jednego źródła i promieniuje, tak i byt wyłania z siebie coraz to nowe postacie bytu i proces ten nazwał emanacją. Przebiega ona w odpowiednim porządku, a mianowicie, ze źródła najpierw wyłaniały się postacie doskonałe, a w miarę tego procesu coraz mniej doskonałe. Porządek powstawania jest według nich porządkiem zmniejszającej się doskonałości. Źródłem bytu nazywali prajednią, a poszczególne formy wyłonionego bytu hipostazami. Dusza ludzka zmuszona jest przez wcielenie, to znaczy narodziny w ciele, zejść do najniższego świata, popadając w grzech, tak może ona przebyć drogę powrotną w kierunku absolutu. Do tego celu służyły specjalne rodzaje cnoty: oczyszczające i upodabniające dusze do Boga (uświęcające). 

          Z neoplatonizmu wyłoniło się sześć szkół filozoficznych.

szkoła eleksandryjska, twórcą szkoły był prekursor neoplatonizmu Ammonios Sakkas;

szkoła rzymska, wierna Plotynowi, należał do niej m.in. Porfiriusz, był on zaciekłym krytykiem chrześcijaństwa),

szkoła syryjska, której głównym przedstawicielem był Jamblich (IV w.),

szkoła ateńska, której najważniejszym reprezentantem był Proklos (V w.), komentator neoplatonizmu

szkoła pergamońska, z silnymi elementami religijno-mistyczno-teurgicznymi,

druga szkoła aleksandryjska z licznymi wpływami chrześcijańskimi.

          Uczniem Plotyna był m.in. cesarz rzymski Galien (218–268) .

          Neoplatonikami byli również chrześcijanie, jak Orygenes (185–254), Pseudo-Dionizy Areopagita (zm. 89), Augustyn z Hippony (354–430), Anzelm z Canterbury ( 1033–1109), czy niemiecki duchowny Mikołaj z Kuzy (1401–1464).

Symbolicznym kresem neoplatonizmu była śmierć filozofki Hypatii z Aleksandrii zamordowanej przez tłum podburzonych aleksandryjskich chrześcijan.

adres e-mail: p.porebski@onet.pl Prywatne konto bankowe SWIFT BPKOPLPW

13102026290000950200272633  https://zrzutka.pl/z/pawel1949