Ja opisuje to hagiograf, obietnica Boga dana Abramowi została usankcjonowana przymierzem w postaci liturgicznej ceremonii: “Wtedy Pan rzekł: «Wybierz dla Mnie trzyletnią jałowicę, trzyletnią kozę i trzyletniego barana, a nadto synogarlicę i gołębicę». Wybrawszy to wszystko, Abram poprzerąbywał je wzdłuż na połowy i przerąbane części ułożył jedną naprzeciw drugiej; ptaków nie porozcinał. ” (Rdz 15, 9–10); “A kiedy słońce zaszło i nastał mrok nieprzenikniony, ukazał się dym jakby wydobywający się z pieca i ogień niby gorejąca pochodnia i przesunęły się między tymi połowami zwierząt. Wtedy to właśnie Pan zawarł przymierze z Abramem…” (Rdz 15,17–18). Teraz pozostaje tylko nadzieja spełnienia obietnicy. “A nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany” (Rz 5.5). Nie zawsze dzieje się tak, jak sobie to wyobraża człowiek. Bóg innymi drogami prowadzi do celu. Należy jednak wierzyć, że jest to najlepsze rozwiązanie z możliwych.

         Jednocześnie Bóg zapowiada, że potomkom jego narodu (Izraelitom) nie będzie łatwo: “Wiedz o tym dobrze, iż twoi potomkowie będą przebywać jako przybysze w kraju, który nie będzie ich krajem, i przez czterysta lat będą tam ciemiężeni jako niewolnicy;” (Rdz 15,13).  Proroctwo to spełniło się dosłownie.

         Mimo obietnicy Saraj nadal pozostaje bez potomstwa. Zniecierpliwiona Saraj namawia męża, aby skorzystał z obowiązującego prawa i zapłodnił jej niewolnicę Egipcjankę Hagar, jako matkę zastępczą, Hagar urodziła syna Izmaela. Saraj zawiodła się na niewolnicy, która zaczęła  ją lekceważyć. Za zgodą Abrama Hagar zostaje wyrzucona wraz synem z domu. Być może mały Izmael potrzebował mleka matki i dlatego Hagar zabrała go ze sobą. Sytuacja stała się niemiła. Hagar na pustyni z maleńkim dzieckiem? Autor pisze dalej: “Anioł Pański” (Rdz 16,7) zjawił się na pomoc. Namówił ją do powrotu i zmianę swojego zachowania. Jednocześnie zapowiedział, że z rodu jej syna powstanie wielki naród – arabski.

          Warto zwrócić uwagę na użyte słowa “Anioł Pański” – “Tyś Bóg widzialny” (Rdz 16,13), które mówią o Bogu, ale w odsłonie widzialnej. Ten zabieg nie pozbawia człowieka życia widzącego Boga w Jego nadprzyrodzonej naturze.

           Bóg zawiera przymierze z Abramem (Rdz 17). Na znak tej uroczystej chwili zmienia mu imię na Abraham.  Równocześnie ponawia obietnicę  jego własnego potomstwa. Na znak przymierza wszyscy domownicy jego plemienia będą poddawani obrzezaniu. Nieobrzezani nie mogą należeć do tej społeczności. Imię Saraj zmieniono na imię Sara. Za rok będzie ona matką syna Izaaka.

          Można postawić taką tezę, że skoro hagiografowie byli pod natchnieniem bożym, to może epopeja biblijna, po oczyszczeniu z nadzwyczajnych ingerencji i antropologizmów Boga (które są nie do przyjęcia przez rozum) jest bliska prawdy faktograficznej? Skoro nie można  skonfrontować epopei z dowodami pozabiblijnymi, to uprawnione jest wierzyć w  duże prawdopodobieństwo poprawności przekazu.

          Po powrocie z Egiptu Abram rozstał się z Lotem. Obaj byli bogaci i mieli wielkie trzody. Trudno było w jednym miejscu wyżywić trzodę i zaspokoić ich potrzeby. Lot udał się na wschód w okolice Sodomy i Gomory (na wschód od rzeki Jordan), a Abram wybrał ziemie palestyńskie z okolicy Hebronu. 

         W rozdziale 14 autor opisuje wojny królów mezopotamskich.  Były to lokalne spory o niewielkim zasięgu. Przy okazji prowadzonych wojen bratanek Lot został uprowadzony przez wojska Kedorlaomera i sprzymierzonymi z nim królami. Abram z 318 żołnierzami pobił nieprzyjaciół, odbił Lota wraz z rodziną i odzyskał jego dobytek.  Kapłan Szalemu (prawdopodobnie obecnej Jerozolimy) i El-Eliona (Boga Najwyższego) Melchizedek w podziękowaniu wyszedł na spotkanie z Abramem. Zgodnie z tradycją wyniósł chleb i wino na powitanie: “błogosławił Abrama, mówiąc: «Niech będzie błogosławiony Abram przez Boga Najwyższego, Stwórcę nieba i ziemi! Niech będzie błogosławiony Bóg Najwyższy, który w twe ręce wydał twoich wrogów!»” (Rdz 14,19–20). Melchizedek uosabiał postać wyznająca monoteizm w czasach jeszcze przed Abrahamem. Aby nie było zgrzytu doktrynalnego historia biblijna o Melchizedeku w judaizmie tradycyjnie jest uznawana nie za wytwór redaktorów Biblii, lecz jako zapis starej tradycji jerozolimskiej.

           Dla dzisiejszego czytelnika stanowi zagadkę? Czy idea monoteizmu nie została odczytana (przez iluminację) tylko przez Abrama (por. z historią faraona Echnatona i boga Atona w Egipcie)? Czy może nadeszły lata dojrzałości religijnej?  W końcu, posługując się rozumem można dojść do Prawdy, że wśród wielu bogów jeden jest najważniejszy, a jak najważniejszy, to nie potrzebuje pomocników. 

           Hagiografowie mają swoją strategię w przedstawianiu walorów Boga. Motyw bezpłodnych kobiet, które, mimo wszystko, rodziły dzieci będzie wielokrotnie powtarzany. W takiej narracji chcą pokazać szczególną ingerencję Boga. Życie jest darem i tylko od Boga pochodzi.

          Saraj, żona Abrama jest bezpłodna. Bóg obiecuje nagrodę dla Abrama. Abram delikatnie wypomina Bogu: “O Panie, mój Boże, na cóż mi ona, skoro zbliżam się do kresu mego życia, nie mając potomka” (Rdz 15,2). Podpowiada, że jego spadkobiercą zostanie jego sługa Eliezer. Na to Bóg zaprzecza: “«Nie on będzie twoim spadkobiercą, lecz ten po tobie dziedziczyć będzie, który od ciebie będzie pochodził».” (Rdz 15,4). Jednocześnie obiecuje: “«Spójrz na niebo i policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić»; potem dodał: «Tak liczne będzie twoje potomstwo». Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za zasługę. ” (Rdz 15,5–6). Ten akt zawierzenia jest ważnym elementem wiary. Można go włączyć do kanonu wiary. Jest przymierzem z Bogiem, o wartości niezniszczalnej i pewnej. Zdanie się na Boga jest ofiarowaniem samego siebie i wszystkiego co posiada człowiek.

          Powołanie Abrama było kluczowym momentem religijnym i zachęca do zastanowienia się, czy Biblia przekazuje Prawdę historyczną? Nauka podpowiada, że Hebrajczycy pochodzą od starożytnej grupy ludzi  Habiru zamieszkujących rejon Syropalestyny, którzy nie posiadali własnego państwa, żyli w namiotach i prowadzili cygański tryb życia w  poszukiwaniu pastwisk dla swojej trzody. Byli przybyszami (zza Eufratu) i prowadzili głównie koczowniczy tryb życia. 

          W czasie pierwszej redakcji Tory (ok. VI w. przed Chr.) hagiografowie na bazie zaistniałego faktu wiary w jednego Boga w narodzie żydowskim, starych zapisków, tradycji ustnej opracowali i wkleili w historię świata epopeje religijną wyjaśniającą powołanie protoplasty religii monoteistycznej Abrama i historię rozwoju plemion judaistycznych (izraelskich). 

          Tę koncepcję dopracowywali przez kilka wieków. Nie posiadając dowodów pozabiblijnych epopeja żydowska stała się obowiązująca dla tych, którzy wierzą w istnienie jednego Boga.

          Zapisy od rozdziału 1 do 11 są proroctwem wstecznym, aby przygotować grunt do zasadniczego przesłania (które zostały już omówione)

         Od rozdziału 12-tego zaczyna się opowieść o życiu Abrahama, jego rodziny i dziejach patriarchów Izraelskich z całym entouragem teologicznym. Autorzy Księgi Rodzaju przyjęli narrację antropologiczną Boga.  Niejednokrotnie pojawiają się  informacje, które przyjmuje się z niedowierzaniem ich prawdziwości.

           Autor epopei wskazuje tezę, że Bóg wybrał niewielkie plemię hebrajskie, Objawił się jednemu z przywódców o imieniu Abram i polecił mu rozgłaszać tę wieść okolicznym plemionom mieszkających w Palestynie. Nakazał Aramowi dalszą wędrówkę w stronę Kanaanu. Zaczęła się ona od Ur przez Charan w stronę południa. Abram zabrał ze sobą bratanka Lota (którego ojciec zmarł). W tym czasie trwała posucha i brakowało żywności. Wędrówka z całym dobytkiem trwała długo. Zatrzymywali się na długie postoje w Sychem, Hebronie-Mambre, Beer-szeba i Betel. Abram dzielił się Objawieniem ze swoją wspólnotą, która była politeistyczna. Z posłuszeństwa do swojego patriarchaty Abrama (późniejszego Abrahama) nie zaprzeczali mu, ale nie do końca jemu wierzono. Sprawowali równolegle stary kult politeistyczny, aż do niewoli Babilońskiej (VI wiek przed Chr.).

          W Betel Abram zbudował ołtarz przy którym oddawali Bogu część i chwałę. Aby przetrwać panujący głód udał się do Egiptu. Archeologia podaje, że w Beni Hasan w grobie skryby Chnumhotepa (Khnumhotepa) znajduje się ilustracja grupy 37 Palestyńczyków, współczesnych Abrahamowi, co by świadczyło o pobycie Abrahama wraz  z rodziną w Egipcie. Aby uchronić swoją piękną żonę Saraj namówił ją, aby przedstawiała się nie jako żona, a siostra (zresztą była to prawda, bo była jego przyrodnią siostrą). Udała się na dwór faraona i brylowała swoją urodą. Faraon wynagrodził Abrahama sowicie: “Otrzymał bowiem owce i woły, niewolników i niewolnice oraz oślice i wielbłądy. ” (Rdz 12.16).  Jak pisze autor. Bóg jednak ukarał faraona za zabranie Saraj wielkimi karami (może za przekroczenie norm moralnych). Faraon zwrócił ją Abramowi i nakazał opuszczenie Egiptu.

         W rozdziale 10 opisano szesnastu wnuków Noego. Dowiadujemy się, że od Sema pochodzą Hebrajczycy;  od Chama Asyryjczycy;  ludy kananejskie i inne.  Nauka (archeologia, historia) poucza, że ludy które zamieszkiwały ziemie palestyńskie i okoliczne pochodziły z naturalnej migracji trwającej wiele wieków. Byli to Sumerzy, Amoryci, Kasyci, Chaldejczycy i inne. Przynosili oni ze sobą własną kulturę i język. Mieszali się ze sobą. Przekazywali własne osiągnięcia. Powstawały nowe narzecza językowe.

         Nie jest prawdą: “Mieszkańcy całej ziemi mieli jedną mowę, czyli jednakowe słowa ” (Rdz 11,1). Autor wykorzystał wiedzę o budowie zigguratów (charakterystyczne wieże budowane w miastach mezopotańskich) do przekazu  kolejnej kary bożej – pomieszania języków.

          W rozdziale 11-tym opisani są potomkowie Sema. Autor zmierzał do narodzin Abrama (syna Teracha), bratanka Lota (syna Harana) i żony Saraj (przyrodnia siostra Abrama, z ojca Teracha, “lecz z inne matki” Rdz 20,12 ) –  do głównej postaci na której zbuduje doktrynę religii monoteistycznej. 

          W rozdziale 12-tym autor pisze, że Bóg powołuje Abrama na założyciela nowej monoteistycznej religii. Autor  w obrazie słownym: “Pan rzekł do Abrama: «Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. Będę błogosławił tym, którzy ciebie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli, i ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi».” (Rdz12,13).  Powstał wspaniały słowny obraz chwili, w której członek plemienia Hebrajczyków, w którym kultywowano religię politeistyczną doznał iluminacji (olśnienia) – Stwórca musi być jeden. Abram odczytał w swoim sercu największą Prawdę i mądrość Wszechświata. Istnieje jeden, wszechmocny, wszechobecny, niepowtarzalny, niezmienny Absolut, który posiada nieskończoną moc sprawczą, którą tchnął w postaci energii, aby powstał Wszechświat. Stwórca stale podtrzymuje go w jego istnieniu. Jego istnienie, choć pełne tajemnic, wiele tłumaczy, i wraz z nauką stanowi podstawę epistemologiczną. On to ustanowił wszelkie prawa, reguły działania i postępowania. Powołał do istnienia istoty rozumne – człowieka, aby być Sam rozpoznawalny. Bez tej istoty rozumnej zostałby anonimowy. Nikt, oprócz istoty inteligentnej – człowieka, nie może ogarnąć Istoty Sprawczej. 

          Ta istota rozumna zadaje pytanie. Czy Bóg wszechobecny i wszystkowiedzący nie determinuje życie człowieka, pomimo, że dał człowiekowi wolną wolę? Odpowiedź nie jest prosta również dla mnie.  Brzmi ona różnie w zależności od stopnia zażyłości z Bogiem. Być może poznając teologię i wiedzę, wsparta wiarą dojdzie się do satysfakcjonującej odpowiedzi.

         W omawianym rozdziale występuje przekaz: “Wszystko, co się porusza i żyje, jest przeznaczone dla was na pokarm, tak jak rośliny zielone, daję wam wszystko.  Nie wolno wam tylko jeść mięsa z krwią życia” (Rdz 9,3–4). W innym tłumaczeniu “krew każdego z was“, co można rozumieć jako zakaz zjadania  ludzi. Dalej autor pisze, że Bóg upomni się o każdego człowieka, bo każdy jest Mu bliski i każdego otacza swoją miłością. Bóg zawiera z człowiekiem przymierze, ale jak pisze autor “wtedy wspomnę na moje przymierze, które zawarłem z wami i z wszelką istotą żywą” (Rdz 9.15). Czy znaczy to, że Bóg będzie chronił również każdą istotę z którą człowiek był związany uczuciowo (np. z psami, z kotami)? Z tekstu można wysnuć myśl, że Bóg, który sam jest Miłością, wszystko co jest oznaką cudownej energii miłości jest Bogu bliskie. Podążając dalej tym tokiem myślowym można się spodziewać, że w świecie nadprzyrodzonym będą nam towarzyszyły nasze pupile (?).      

          W rozdziale 9 autor przekazuje niektóre prawa które obowiązują Hebrajczyków. Można tu dostrzec wpływ kodeksu Hammurabiego i jego prawo odwetu «oko za oko, ząb za ząb» (por. Rdz 9,6). Hermeneutyka biblijna wyjaśnia, że autorzy biblijni posiłkowali się literaturą obcą, obcymi zwyczajami, poglądami i religią (Ahura mazdy, starożytnego Egiptu, Sumerów, Kananeńczyków). Często adoptowali wiedzę obcą, wprowadzając poprawki według własnych koncepcji. Nadawali im inny, nowy sens. Bajki, cudze słownictwo, zwroty, sentencje przenikały do Starego Testamentu. Przykładem tych zabiegów może być dekalog w Księdze Wyjścia, który ma podobne przykazania religijne co zapis egipski powstały za czasów faraona Echnatona (Turajew uczony rosyjski).

         Autor księgi podjął próbę wyjaśnienia pochodzenia plemion i narodów, którzy żyli w otoczeniu wybranego prze Boga narodu izraelskiego, a było ich wiele. Każde miało swój własny język, religię i zwyczaje.  

        W rozdziale 9-tym, autor opisuje scenę upicia się Noego i reakcje synów na tę okoliczność. Syn Sem, jedyny. okazał ojcu szacunek i on i jego pokolenie otrzymuje od Noego błogosławieństwo: “Niech będzie błogosławiony Pan, Bóg Sema! Niech Kanaan będzie sługą Sema! ” (Rdz 9,26).

         Noe był protoplastą wielu pokoleń, którzy rozeszli się po świecie. Ich imiona zostały utrwalone w starodawnym świecie. W długim okresie historycznym ich języki uległy zmianie. Autor przygotowuje grunt pod opis zdarzeń budowy i zburzenia wieży Babel.

          Autorzy dalszych rozdziałów Księgi Rodzaju tworzą podkład do tezy, że Bóg umiłował jedną tylko nację semicką – Hebrajczyków, co jest próbą ograniczenia uniwersalizmu Stwórcy. Dopiero ewangelie i listy apostolskie prostują tę niezręczność hagiografów i wiara monoteistyczna mogła rozkwitnąć na cały świat.

         Postać Henocha, protoplasty ludzkich nacji jest owiana tajemnicą niezwykłego przekazu: “znikł, bo zabrał go Bóg” (Rdz 5,24). Od rozdziału czwartego autorzy próbują wskazać, że Bóg otoczył swój naród szczególną opieką, ale pod warunkiem bezwzględnego oddania i wiary. Aby wytłumaczyć, że nie wszystko się ułożyło jak powinno, autorzy ujawniają powszechne zepsucie moralne jakie miało miejsce na świecie. Decydują się na użycie słów, które nie powinny paść: “Kiedy zaś Pan widział, że wielka jest niegodziwość ludzi na ziemi i że usposobienie ich jest wciąż złe,  żałował, że stworzył ludzi na ziemi, i zasmucił się. Wreszcie Pan rzekł: «Zgładzę ludzi, których stworzyłem, z powierzchni ziemi: ludzi, bydło, zwierzęta pełzające i ptaki powietrzne, bo żal mi, że ich stworzyłem».” (Rdz 6, 5–7). Perykopa jest nie do przyjęcia. Bóg nie może żałować, karać, i zgładzać za karę, bo jest Uosobieniem doskonałości, dobroci, miłości i miłosierdzia. Bóg jest sprawiedliwy, w tym sensie, że dopuszcza, aby zło samo się zniszczyło. Wyjaśnia to Księga Powtórzonego Prawa: “Każdy umrze za swój własny grzech” (Pwt 24,16).

         Należy wiedzieć, że Księga Rodzaju i inne księgi były pisane też według tradycji ustnej, dostępnych notatek i z obserwacji zdarzeń bieżących. Autorzy chcieli wyjaśnić pochodzenie wielu plemion zamieszkujących w krainach biblijnych. Pisząc haggadę biblijną o potopie (Rdz 6,9n) przypisali Noemu dzieci, jako protoplastów ludów: semickich (od Sema), chamickich, Kananejczyków (od Chama) i  ludów północnych – indoeuropejskich (od Jafeta).  W opracowaniach biblijnych (Strażnica) można znaleźć próby określenia dat ich urodzenia (np. Jafet urodził się w 2470 r. przed Chr.) uważam, że jest to nieuzasadnione.

          “Miesiąca siódmego, siedemnastego dnia miesiąca arka osiadła na górach Ararat.” (Rdz 8,4). Do dziś, niektórzy fundamentaliści, zwolennicy dosłownego odczytywania Biblii poszukują śladów arki, ale według mnie, to czas stracony.         

          Celem autorów było ukazanie Przymierza jakie Bóg zawarł  z Noem. Było to w przestrzeni wiary, uznając że tekst biblijny jest natchniony i że jest przekazem myśli Boga. Dla sceptyków jest wyrazem pragnienia i nadziei, jakie człowiek wiary ma w sobie. Przekazy mistyczne są często odbierane przez wierzących. Niektórzy silnie odczuwają bliskość Boga, Jego Opatrzność, Miłość i Miłosierdzie. I niech tak pozostanie.

          De facto, autor przedstawia Boga, który dokonał odwetu nad grzesznym ludem. Takie podejście nie licuje z ideą Boga kochającego, pełnego miłosierdzia. Obraz antropologiczny Boga z ludzkim sposobem myślenia stał się 

w narracji bliblijnej nagminny. Obraz Boga został wypaczony, że Bóg może karać albo wynagradzać. To błędne odczytanie Boga zostanie poprawione przez Jezusa Chrystusa.

          Kto decyduje się na narrację odbiegającą od rzeczywistych wydarzeń, chcąc być dalej wiarygodnym pisarzem, musi sensownie wyprostować swój błąd.  Autor biblijny opisuje zawarcie przymierza Boga z Noe. Decyduje się na następne przekroczenie prawdy pisząc: “Nie będę już więcej złorzeczył ziemi ze względu na ludzi, bo usposobienie człowieka jest złe już od młodości. Przeto już nigdy nie zgładzę wszystkiego, co żyje, jak to uczyniłem” (Rdz 8, 21). Niepodobne, aby Bóg żałował swoich decyzji. To  nie jest możliwe.

          Pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju przekazują panujące na Świecie zło. Nie ma jednak mowy o jego personifikacji. Zło jest ukryte w obrazie węża. Nie ma mowy również o aniołach. O aniołach będzie mowa dopiero w 16 rozdziale Księgi Rodzaju, ale i tam będzie mowa o «Aniołach Pańskich» (Rdz 16,7,9,10). W komentarzach biblijnych tego rozdziału jest wyjaśnienie, że «Anioł Pański» to określenie objawiającego się Boga. Czy zatem anioły są bytami istniejącymi własnym istnieniem? Na ten temat pisałem wielokrotnie  uzasadniając, że takie byty nie istnieją. Anioły w tłumaczeniu hebrajskim są wysłannikami (sługami, wyrocznie) Pana. Tę funkcję mogą spełniać zarówno dusze umarłych, w tym świętych, wybrani przez Boga ludzie, jak i istoty wirtualne. W rozdziale 19 mowa jest o dwóch aniołach (Rdz 19,1,15), a w rozdziale 21 użyto nazwę “Anioł Boży” (Rdz 21,17). Co prawda w komentarzu pisze, że w innych miejscach dotyczy anielskich stworzeń, ale nie trzeba dawać temu wiary. Sam doświadczyłem pomoc aniołów w postaci ludzkiej, które zostały powołane przez Boga do roli Jego posługi i do spełnienia Jego woli. One przynosiły mi ulgę w moim trudnym okresie życiowym. To przeżyłem i  w to wierzę.

          O szatanie pisze dopiero 1 Księga Kronik: “Powstał szatan przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida” (1 Krn 21,1).  Według moich studiów teologicznych nie ma bytów anielskich i nie ma ich mutacji szatańskiej. Zło się czyni. Zło będzie obrazowane w różnych postaciach (np. węża, lawiatana i innych okropności). Niestety, mój pogląd na ten temat nie ma wielu zwolenników, w czym moje zaskoczenie.

         “Po czym Kain odszedł od Pana i zamieszkał w kraju Nod, na wschód od Edenu.” (Rdz 4,16). Wielu czytelników bulwersuje informacja o potomkach Kaina. Skąd się wzięli, jak na ziemi, była tylko rodzina Adama? To podpowiada, że  Adam, Ewa, i ich rodzina są postaciami fikcyjnymi, wprowadzonymi do zobrazowania pojawienia się człowieka na ziemi. Zresztą, samo imię «Adam» w języku hebrajskim znaczy ludzie (człowiek) i wyrażał istotę dwupłciową. Trzeba wiedzieć, że Biblia jest dziełem  religijnym, a nie opisem historycznym. Należy ją spostrzegać jako dzieło literackie zawierające bogactwo form i gatunków. Służy do przekazu Objawienia się Boga, jedynego Stworzyciela Świata, na tle religijnej historii wybranego narodu, Ponadto jest uniwersalnym zbiorem praw moralnych. Stosuje różne formy i gatunki literackie. Często korzysta z obrazów literackich stosując różne metafory, haggady, hiperbole. Podczas czytania trzeba brać pod uwagę, co chciał przekazać autor, a ostrożnie podchodzić do form przekazu. Błędem jest dosłowne odczytywanie Biblii (fundamentalizm religijny). Biblia nie jest opisem  faktograficzno historycznym, ale epopeją religijną, liturgią, obrazem cudownych wydarzeń. Czytając, należy się wzruszać, podziwiać i przeżywać przekaz. Autorzy chcieli, aby ich opis był elementem kultu, zwłaszcza, że w szarości życia idea powołania Świata i człowieka jest artystycznym dziełem Narracja hagiografów była celowa i przemyślana. Ale to kapłani narzucili swoim wiernym wiarę według użytecznej dla nich wersji. Ich działania skutkują do dnia dzisiejszego. Jak wiele wiernych wierzy w katechetyczną wersje wydarzeń! Jak wielki musi być wysiłek, aby zawrócić i przyjąć poprawny ogląd doktryny wiary. Na powołanie człowieka trzeba spojrzeć według naukowej ewolucji. Odkryć na nowo pierwotne piękno Bożego zamysłu. Jego echa można zauważyć w każdym poczętym dziecku. W czasie połogu odtwarzany jest cały proces ewolucyjny, aby, na końcu, pojawił się nowy człowiek Adam. Wielokrotnie pisałem, że poczęcie jest tylko nadzieją, że poprawnie zakończy się ten spektakularny, roboczy cykl ewolucyjny i urodzi się człowiek. Niepoprawny wynik połogu pozostawia w kobiecej macicy niedokończony organ biologiczny.

          W drugim rozdziale Księgi Rodzaju jest dokładniejszy opis stworzenia kobiety (Rdz 2,18–25). Autor posługuje się metaforą “Ulepiwszy z gleby” (Rdz 2,19), co można odczytać, że ciało ludzkie powstało z prochu (z materii). Hagiograf przekazuje wyraźnie, że kobieta w swej istocie, poza innym organem rozrodczym, nie różni się od mężczyzny. W zamyśle Stwórcy pojawiła się koncepcja prokreacji i zastosował ją (z małymi przypadkami) do świata biotycznego. Dyskusja na ten temat jest zbędna. Taka jest rzeczywistość.

          Strona żeńska jest dopełnieniem strony męskiej. Razem stanowią twór ludzki: ” Dlatego to mężczyzna opuszcza ojca swego i matkę swoją i łączy się ze swą żoną tak ściśle, że stają się jednym ciałem” (Rdz 2,24). Bez obu płci niemożliwy jest rozwój biologiczny. Każda płeć je ważna i ma takie same prawa. Co do obowiązków, to wytworzyły się one w sposób naturalny, uwzględniające inną budowę i możliwości ciała każdej płci.

          To, że kobieta bardzo szybko poddała się mężczyźnie jest wynikiem złożonym, ale wytłumaczalnym. Próbowałem to wyjaśniać w mojej literaturze, ale sam będąc mężczyzną nie jestem znawcą kobiecej logiki. Aby zrozumieć kobietę trzeba się nią urodzić. Być może jest jakiś sens potrzebnej tajemniczości, do zaistniałego związku i czynności prokreacyjnych. Uciekam z niewygodnego dla mnie tematu.

          W Księdze Rodzaju mowa jest o panującym powszechnym złu. Otóż Bóg stworzył Świat i wszystko co stworzył jest dobre (por. rozdz. 1). Nie ma tu nic zaskakującego, ale Świat nie stoi w miejscu. Jest dynamiczny, dzieje się tak wiele rzeczy. Zjawiska są dla jednych korzystne, dla innych bolesne. Następują zróżnicowania, a one powodują niesnaski. O upadku pierwszych ludzi pisze autor w 3 rozdziale. Posłużył się haggadą opartej na wężu (usposobienie zła), który skusił Adama i Ewę do zerwania owocu z drzewa poznania dobra i zła. Nie ma  w tekście żadnej sugestii, że dotyczyło do tematu seksualnego. Późniejsi interpretatorzy nadgorliwi w czystości seksualnej dopatrywali się czynu zabronionego i to przekłamanie odbiło się na wieki w katechezie kościelnej. Seks stał się czynnością warunkową, obłożoną wszelakimi zakazami.

          Rozdział 3 wyjaśnia pojawienia się zła na świecie, trudy życia, bóle porodowe, poczucie nagości – wstydu.  Być może na tę narrację miały wpływ własne przeżycia i doświadczenia hagiografów. Swoje postępowania chcieli usprawiedliwić odczytanym słowem Bożym. Podobne nadużycia będą wielokrotnie stosowane. 

         Od samego początku wśród ludów były prowadzone wojny i wszelakie okrucieństwa. Kogoś trzeba było za to winić. Rozdział 4 opisuje mort Kaina na swoim bracie.  Tu już zło rozkwita pełnym obrazem. Dochodzi do tego, że hagiograf pisze “[Bóg] rzekł: …. przeklęta niech będzie ziemia z twego powodu” (Rdz 3,17).   Jak bardzo treść odbiega od początkowego opisu Raju?

          Siódmy dzień tygodnia hagiograf pisze  dniu odpoczynku. Za tym kryje się mądrość przetrwania. Życie to nie tylko praca. Po trudach tygodnia każdemu należy się odpoczynek na zregenerowanie sił fizycznych i psychicznych. Dla wzmocnienia przekazu nazwał go świętym. Nie znaczy to, że w tym dniu nie można czynić żadnego wysiłku. To by było wbrew danej człowiekowi wolności. Wypowiedział się na ten temat Ewangelista: “To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu (Mk 2,27).

         W Księdze Wyjścia pojawia rygoryzm Hagiografa, który powołując się na Jahwe pisze: “Zachowujcie szabat, który winien być dla was świętością. I ktokolwiek by go znieważył, będzie ukarany śmiercią, i każdy, kto by wykonywał pracę w tym dniu, będzie wykluczony ze swego ludu. Przez sześć dni będzie się wykonywać pracę, ale dzień siódmy będzie szabatem odpoczynku, poświęconym dla Jahwe, i dlatego ktokolwiek by wykonywał pracę w dniu szabatu, winien być ukarany śmiercią. Synowie Izraela winni pilnie przestrzegać szabatu jako obowiązku i przymierza wiecznego poprzez pokolenia. To będzie znak wiekuisty między Mną a synami Izraela, bo w sześciu dniach Jahwe stworzył niebo i ziemię, a w siódmym dniu odpoczął i wytchnął (Wj 31,12–17). Ta perykopa jest przykładem nadgorliwości autora (a może późniejszych manipulacji kopistów), którzy wprowadzali między wiersze własne koncepcje teologiczne.  Czytelnicy muszą liczyć się z tym, że napotkają w Biblii fragmenty budzące wątpliwości w prawdziwość przekazu biblijnego i nieakceptowalne (np. boża tyrania).

        Jak pisałem, może w tym jest racja, że każdy musi w swoim sumieniu podjąć własne rozeznanie, uznać, że Świat jest złożoną rzeczywistością i wieloznaczną. Jak pokazuje historia Kościoła, w tym ewolucja jego stanowisk (np. w sprawie postów i innych przepisów kanonicznych), zakazów, nakazów, a także ukrywanie zjawisk niewygodnych, to obraz ten ujawni słabość ludzkich poczynań. Nie po to Bóg usynowia ludzi, aby narzucał im swoją wolę.

        Drugi rozdział opisuje stworzenie człowieka według innego hagiografa pochodzącego z  innej tradycji redakcyjnej. W tym rozdziale hagiograf opisuje genezę rozpoznania zła panującego na świecie. Według pierwszego opisu stworzenia,  świat jest opisywany w naiwności powszechnego szczęścia.  Pomija dramat egzystencjalny, losowość, i zmienność warunków życia. Przeciwieństwo wobec dobra jest wpisane w zamysł stworzenia. Ma swoją logikę i uzasadnienie. Drugi rozdział opisuje mechanizm pozyskania zdolności do jego rozeznania. Do tego korzysta, z paraleli ogrodu w którym rośnie drzewo poznania dobra i zła i drzewo życia. Kto zerwie owoc z poznania dobra i zła ten otrzymuje rozeznanie, co jest dobre, a co złe. Kto zerwie owoc z drzewa życia otrzymuje wiedzę na temat tajemnicy wieczności.

        Opis raju jest obrazem idealnej przestrzeni. Sęk w tym, że nie jest to obraz prawdziwy. Można podciągnąć pod pragnienia i nadzieję, które są nieodłącznym elementem ludzkiego życia.

         Autor w sposób genialny połączył piękną haggadę z Bożym przekazem.

          Następne zdania (Rdz 1,9n) są opisem wizji hagiografa. Przy kolejnych dniach stworzenia pojawiają się stwierdzenia: “A Bóg widział, że były dobre.“; “A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre.“. Autor w natchnieniu odczytał przesłanie, że Świat i wszystko co się na niego składa jest dobre.  Zło nie istniało.

          W szóstym dniu następuje usankcjonowanie zamysłu Bożego: “A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. ” (Rdz 1,26–27).  «Na swój obraz» podpowiada, że człowiek jest nie tylko istotą cielesną, ale również obdarzoną rozumem i wolą – również duchową. Już Ojcowie Kościoła dostrzegli, że z tym darem człowiek pozyskał wieczność istnienia.  Od samego początku Bóg określił dla człowieka zadania – panowania nad ziemią (czyt. Światem): “i uczynili ją sobie poddaną” (Rdz 1,28). 

           W wersecie Rdz 1,28 mowa jest o potrawach jarskich (powszechny wegetarianizm), co kłóci się z przyzwoleniem zjadania mięsa w wersecie “Wszystko, co się porusza i żyje, jest przeznaczone dla was na pokarm, tak jak rośliny zielone, daję wam wszystko.” (Rdz 9,4). Zaprezentowane dwa stanowiska wzajemnie sprzeczne sugerują, że Księga Rodzaju jest kompilacją wielu autorów (wg wiedzy ogólnie dostępnej). Dlaczego więc końcowy redaktor końcowy dopuścił do ujawnienia tak rażącej sprzeczności? Otóż moim zdaniem było to celowe, bo redaktor chciał ujawnić zamysł Stwórcy. Stwórca nałożył na człowieka obowiązek ciągłego wyboru. Niekiedy Prawda bywa wielowarstwowa. Człowiek ponosi odpowiedzialność z dokonanych wyborów. Staje się współtwórcą prawodawstwa, nawet w tak ważnych sprawach.  Racje mają zwolennicy wegeterianizmu, ale i zwykli zjadacze mięsożerni.  Wobec tej świadomości nie wolno potępiać  czynów innych, jak nie rozumie się rzetelnie ich pobudek i motywów wyboru.

           Dopuszczenie przez Boga wolnego wyboru skutkuje przy tak wrażliwym temacie jak małżeństwa dwupłciowe i związki partnerskie jednej płci.  Choć Biblia jednoznacznie określa normę etyczną małżeństwa, to nie znaczy, że nie mogą istnieć związki partnerskie. Ważne są uczucia między partnerami. Jeżeli są szczere i prawdziwe, to nikt nie ma prawa wyjawiać wobec nich niechęci Stwórca błogosławi każdego stworzonego człowieka dając mu życie,  wolną wolę i różne talenty. Oczekuje postawy aktywnej, miłości bliźniego i wiary w Świat nadprzyrodzony.