Idealizm subiektywny to filozoficzny pogląd, który zakłada, że rzeczywistość istnieje w umyśle obserwatora i że nie ma pewności co do istnienia świata materialnego poza percepcją jednostki. George Berkeley (1685–1753), jeden z głównych przedstawicieli tego nurtu, argumentował, że to, co nie jest postrzegane, nie istnieje.

           Koncepcja idealizmu subiektywnego może również oferować perspektywę na rozumienie istnienia Boga i świata nadprzyrodzonego. Przykład z patrzeniem na księżyc ilustruje, że nasze postrzeganie rzeczywistości jest zależne od naszej świadomości. Gdy przestajemy na coś patrzeć, pozostaje to jedynie w naszej pamięci, co może prowadzić do wniosku, że to nasze myśli i umysł nadają rzeczywistości jej formę.

          Analogicznie, idealizm subiektywny sugeruje, że nasze refleksje i modlitwy mogą przywracać obecność Boga w naszej świadomości. Choć Bóg istnieje niezależnie od naszych myśli, nasza percepcja Jego istnienia jest wzmacniana poprzez akty duchowe, jak modlitwa czy kult religijny. Ta zależność między myślą a istnieniem znajduje odzwierciedlenie w przekonaniu, że Bóg pragnie być nieustannie przywoływany i uwielbiany przez swoje stworzenia.

          W kontekście religijnym, idealizm subiektywny może prowadzić do głębszego zrozumienia relacji między człowiekiem a Bogiem, podkreślając, że akt wiary i duchowej refleksji jest integralny do doświadczania obecności Boga. Takie podejście podkreśla, że Bóg stworzył świat nie tylko po to, by był obserwowany, ale by w tej obserwacji i refleksji ludzie mogli odnaleźć radość istnienia i duchowego współistnienia ze Stwórcą.

          Przepraszam za trywialne porównanie życia do używania samochodu, ale jest ono całkiem praktyczne i łatwe do zrozumienia. Porównuję życie do używania samochodu, aby zilustrować, jak należy mądrze i odpowiedzialnie korzystać z darów, które otrzymaliśmy od Stwórcy.

          Samochód został zaprojektowany przez projektanta z myślą, że będzie służył poprawnie przez pewien czas. Podobnie każdy człowiek otrzymał od Stwórcy potencjały życiowe, takie jak: „vis vitalis” (zdrowie), talenty, rozeznanie moralne, potrzeby duchowe, nadzieje i pragnienia.

          Niewłaściwe użytkowanie samochodu prowadzi do jego awarii, a nieprzemyślane decyzje w życiu mogą prowadzić do katastrof osobistych.  Można też z auta wyciskać całą jego moc, nie zważając, że szybciej zużywają się opony, silnik itp. Podobnie człowiek może żyć umiarkowanie, albo od początku dawać do wiwatu. Przez podejmowanie ryzykownych i nieprzemyślanych działań można ulec wypadkowi, a nawet stracić życie.

          Jak można udoskonalać samochód (malować, ozdabiać, modernizować), tak człowiek może rozwijać swoje talenty, zdobywać wiedzę, uprawiać sport, tworzyć dzieła, co prowadzi do samodoskonalenia, prestiżu i uznania.

          Samochód może służyć innym, podobnie jak człowiek powinien pomagać społeczności. Zazwyczaj życie toczy się we wspólnotach i człowiek ma obowiązek uczestniczyć w życiu społecznym: pomagać ubogim, troszczyć się o chorych, wspierać tych, którzy wsparcia oczekują. Życie nie polega tylko na realizacji własnych pragnień, ale także na wspieraniu innych.

          Człowiek wielokrotnie stawia pytania, dlaczego nie dzieje się tak, jakie są oczekiwania? Często obwinia się Boga za nieudane życie. Otóż, z konieczności urozmaicenia rzeczywistości, aby świat nie był nudny w swym wyglądzie (w kolorach i bogactwie przyrody) i poczynaniach ludzkich, ludzie są różni, mają różne zdolności, własne prerogatywy. Różnorodność ludzi i zdarzeń jest zamierzona przez Stwórcę. Stwórca posługuje się losowością zdarzeń, ale każdego obejmuje swoją Opatrznością. To tak jak kupowanie różnych marek samochodów. Każda ma inne walory. Użytkowanie auta należy dostosować do jego wymogów, ale  i możliwości. W życiu należy rozsądnie wybierać i mierzyć siły na zamiary. Nie podejmuje się pilotażu samolotów, jeśli ma się lęk wysokości. Jeśli nie ma się głosu wokalnego, trudno zostać śpiewakiem itp.

          Życie można porównać do kierowania samochodu. Bez przerwy trzeba hamować, przyspieszać, skręcać i podejmować decyzje. Trzeba mieć skupioną uwagę na zagrożenia i nieplanowane zdarzenia.

          Czasami Stwórca nakłada na człowieka obciążenia: „ale [stało się tak], aby się na nim objawiły sprawy Boże” (J 9,3); „Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie.” (Mt 16,17), ale trzeba je przyjmować jako wyróżnienie, ponieważ są one dowodem zaufania Stwórcy do naszych zdolności. Z miliardów ludzi wybiera akurat ciebie, bo wie, że masz potencjał do wykonania narzuconego zadania. W każdej chwili można Bogu odmówić i żyć po swojemu, ale kojarzy mi się to z nierozsądkiem, bo człowiek nic nie może sam, powyżej otrzymanych darów.

          Od samego początku pojawienia się doktryny wiary chrześcijańskiej, która jeszcze dobrze nie okrzepła, była narażona na doktrynalną krytykę. Liczne świadectwa sporu między wyznawcami Jezusa a Żydami znajdują się już w Nowym Testamencie. Spór dotyczył Jezusa jako Mesjasza zapowiadanego przez proroków. Ci, którzy uwierzyli Jezusowi i stali się chrześcijanami, uważali, że Żydzi, którzy Go zapowiadali, nie dali temu wiary. Młody Kościół chrześcijański uważali za groźną sektę, natomiast chrześcijanie patrzyli na Żydów jako tych, którzy odrzucili Mesjasza, a więc nie rozpoznali daru Bożego zapowiadanego w ich własnych Pismach.

          Już w szkole Janowej, która była związana z autorem Ewangelii według Jana oraz Listów Jana, można dostrzec różnorodne tendencje wiary. Jej pisma różnią się od innych tekstów Nowego Testamentu. Szkoła Janowa kładła nacisk na Boskość Jezusa Chrystusa (J 1,1–4) w sensie metafizycznym i kosmologicznym, w porównaniu do podejścia historycznego Mateusza, Marka i Łukasza.

          Paweł Apostoł w roku 60 przestrzegał Kolosan przed: “przesadną czcią aniołów” (Kol 2,18).

          Ebionici i Nikalaici uważali Chrystusa za zwykłego człowieka. Według Elkazaitów Chrystus był tylko prorokiem. Grupy gnostyczne uważały, że świat został stworzony przez demiurga.

          Spory toczyły się na temat Boskości Chrystusa. Już w drugiej połowie III wieku naszej ery Paweł z Samosaty uważał, że Jezus został Synem Bożym dopiero po swoich narodzinach. Arianie odrzucali doktrynę o Trójcy Świętej, uznając ją za niebiblijną. Ariusz twierdził, że Jezus Chrystus jako Syn Boży jest poddany Bogu (powołując się na fragmenty J 10,29–30; 1 Kor 15,27), że został stworzony przez Ojca, co oznaczało, że „był czas, kiedy nie było Syna”.

          Dogmatyczne spory toczyły się w sprawach drobnych, np. kiedy należy chrzcić dzieci, i fundamentalnych  (monofizytyzm), np. w rozróżnianiu dwóch natur w Chrystusie. Dyskutowano nad naturą duszy. Pelagianie postulowali za usunięcie pojęcia grzechu pierworodnego. Św. Augustyn początkowo był  zwolennikiem tego poglądu.

          Spory teologiczne dowodzą, że człowiek jako istota rozumna doszukuje się w wyznawanej wierze prawdy obiektywnej. Ona dotyczy rzeczywistości nadprzyrodzonej, która jest trudna do weryfikacji. Zdarzają się takie fenomeny, które rozumem trudno ogarnąć. One to implikują własne koncepcje doktrynalne. Można je odkryć w Ewangeliach Łukasza czy Mateusza.

          Samo Zmartwychwstanie  Jezusa było fenomenem poza ludzką percepcją, a jednak wyznawcy uwierzyli w prawdziwość wydarzenia.

          Człowiek ma nadzieję, przy wielu niewyjaśnionych zdarzeniach, że coś jest na rzeczy i dostąpi zapowiadanego cudu wieczności. Do nich i ja należę.

         Tak już jest. Co dobre – narażone jest na zepsucie, a co złe oczekuje poprawy. Wydawać by się mogło, że papiestwo powinno być siłą napędową chrześcijaństwa. I tak było na początku. Pierwsi papieże starali się utrzymać kręgosłup chrześcijaństwa i zwiększać jego rolę. Do tego potrzebne były środki finansowe. Wierni byli hojni i łożyli na swój kościół. Pierwsi papieże, jak i wyznawcy, nie mieli lekko – byli wystawiani na pożarcie zwierząt, byli ukrzyżowani, w różny sposób karani (Piotr i kolejni). W tym trudnym okresie byli gorliwymi obrońcami wiary. Od II wieku do papiestwa dołączali różni głosiciele wiary (Cerdon, Walentyn, Marcjon, Marcelina), wnosząc swoje udziały finansowe. Finansowali różne akcje charytatywne i budowali kościoły oraz zakony. Już za czasów papieża Sotera (166–174(?)) źródła historyczne wspominają, że stanął on na czele już bogatego Kościoła. Choć papież Klemens (88–97(?)) mówił, że “władza od Boga pochodzi“, to sam uznany jest za człowieka o silnym instynkcie władzy, co jest bardzo niebezpieczna cnotą, bo zmienia początkowe priorytety, a doktryna wiary zajmuje miejsce drugorzędne. Liczyła się władza.

          Z biegiem czasu, jak zwiększała się rola Kościoła, zwiększał się wpływ Kościoła na laicką władzę. Władza to różne interesy, a interesy nie do końca kojarzą się z uczciwą działalnością. Wygrywa zręczniejszy i chytrzejszy. Przykładem może być papież Kalikst (217–222) – bardzo obrotny w sprawach finansowych. Konieczna była stała kontrola nad ziemiami, które weszły później w skład Państwa Kościelnego.

          Od samego początku chrześcijaństwa pojawiły się spory teologiczne. Mimo że papiestwo nie było bezpiecznym zajęciem, to stało się intratne. Zaczęła się o nie rywalizacja wśród kandydatów na to stanowisko. Już w II wieku pojawił się pierwszy antypapież Hipolit (217–235), a w III wieku Nowacjan (251–258). Według listy Mercatiego było 43 antypapieży. Pojawiały się kolejne kryzysy (afrykański), schizmy.

          Od roku 313 roku, edyktem mediolańskim Kościół otrzymał status państwa. To pozwalało na rozwój i ekspansję Kościoła. Dla doktryny wiary chrześcijańskiej był to gwóźdź do trumny. Wiara stała się pretekstem do świeckiej działalności. Papież Grzegorz I Wielki (590-604) zabiegał o zwiększenie władzy papieskiej na Zachodzie.

          Z biznesem i interesami wiąże się wywiad gospodarczy. Wszelka informacja jest wartością cenną. Spowiedź uszna była doskonałym źródłem informacji o nastrojach społecznych. Praktyka ta ewoluowała przez wieki. Osobista spowiedź przed kapłanem była praktykowana od IV wieku, a obowiązek regularnej, indywidualnej spowiedzi konfesjonalnej dla wszystkich wiernych wprowadził w 1215 roku  IV Sobór Laterański

          Wraz z bogactwem rodziła się troska o jego utrzymanie i pomnażanie, aby uchronić się od odpływu pieniędzy z procesów rozwodowych i kosztów utrzymania papieskich rodzin. Synod w Elwirze (ok. 305 r.) wprowadził celibat duchowieństwa, który stał się powszechnie obowiązującą normą dopiero po reformach papieża Grzegorza VII (1073–1085) w XI wieku. Praktyki te rozwijały się stopniowo. Wszelkie zakazy są zarzewiem przekroczeń moralnych. Spętana natura szuka zadośćuczynienia – stąd pochodziły nadużycia seksualne.              

          Papież Juliusz III (1550-1555) nie stronił od nepotyzmu i uciech życia. Był też znany ze skłonności pedofilskich. Nepotyzm w ochronie własnych rodowych korzyści stał się jawną praktyką papieży (np. Urban VIII 1623–1644).

Papież Paweł III (1534-1549) powołał Święte Oficjum Inkwizycji, mające uprawnienia do cenzurowania i zwalczania herezji. Kościół ponosi winę za śmierć tysięcy ludzi. Mając wielką władzę skazywał heretyków, innowierców i tych co prowadzili się niemoralnie i uprawiali magię na śmierć, np. Pryscylian z Avili (345–385).

          Podboje kolonialne były wspierane przez Kościół. Uczestniczył w grabieży i mordowaniu tubylców.

          Pycha papieża Piusa IX (1848–1878) doprowadziła do ogłoszenia dogmatu o nieomylności papieża w sprawach wiary (17 lipca 1870).

          Nawet pontyfikat papieża Jana Pawła II jest uważany za kontrowersyjny. Zarzuca mu się, że za mało uczynił, aby powrócić do Kościoła Chrystusowego.

          Wobec współczesnej krytyki Kościoła i licznych zastrzeżeń do przekazu biblijnego rodzi się pytanie – jak żyć?

          Na to pytanie musi sobie odpowiedzieć każdy człowiek. Ja mogę jedynie przedstawić swój punkt widzenia, który niewątpliwie jest subiektywny. Mimo krytycznego podejścia do depozytu wiary opieram się na wyłuskanych z niego wartościach.

Akceptacja istnienia Przyczyny Sprawczej: Jako logiczna konsekwencja istnienia rzeczywistości, w której żyjemy. Religia jest dla człowieka wielką wartością duchową i nierozsądnie jest jej się pozbywać. Jedną z wartości jest modlitwa (duchowa komunikacja z Bogiem). Ta interakcja z Nierozpoznanym Absolutem jest dostępna dla każdego. Warto korzystać z tej możliwości. Trzeba nauczyć się tylko odczytywać w duszy, co mówi do nas Bóg. Warto trzymać się zasady, że każda przychodząca dobra myśl od Boga pochodzi.

Akceptacja praw niezależnych od człowieka: Rzeczywistość jest naszym teatrem życia i póki co, innego nie ma. Rządzą nią prawa, które istnieją wbrew naszej woli, i głupotą jest z nimi walczyć.

Akceptacja losowości zdarzeń: Zdarzenia losowe wynikają z koncepcji różnorodności zdarzeń i wyglądu świata. Są one niezależne od ludzkiej woli, Dla człowieka są faktami. Sprzeciwianie się im jest stratą czasu. Można tylko przyjmować je jako zadania do wykonania.

Mądre wybory i działania: Podejmować działania, które minimalizują szkody wynikające z losowych zdarzeń.

Sprzeciw wobec zła: Nigdy nie akceptować zła, które krzywdzi innych.

Życzliwość: Podstawową normą moralną jest życzliwość wobec innych ludzi i istot żyjących. Życzliwość odnosi się także do swoich słabości (nawyków), które nie są zbyt szkodliwe. Przyjaźnie odbierać cudze niedoskonałości i w miarę możliwości pouczać. Nie krytykować, jeśli nie ma pewności, co do otrzymanych przesłanek.

Akceptacja inności: Pozwól innym żyć według ich własnych reguł, możliwości i woli. Nie zazdrość innym ich bogactwa, bo nie wiadomo, czy nie są one dla nich uciążliwe.

Pomoc innym: To imperatyw, ale trzeba nauczyć się pomagać mądrze, bo nierozważną pomocą można również osłabiać drugiego człowieka.

Duchowość: Szanuj cudzą wiarę i poglądy, mimo ich nie akceptacji. Każdy chce czuć się wolny i niezależny. Każdy ma swoją wiarę, własne oczekiwania i pragnienia.

Poczucie humoru: To cnota, która ułatwia życie i otwiera szeroko drzwi do interpersonalnych kontaktów.

          Powyższe wskazówki mogą być inspiracją dla tych, którzy szukają własnej drogi i odpowiedzi na fundamentalne pytania egzystencjalne.

          Oto moja osobista refleksja na temat wiary oraz zmiany, które w niej wprowadziłem. Pragnę podkreślić, że każdy czytelnik powinien samodzielnie ocenić przedstawione poniżej niektóre myśli, aby stały się one jego własnymi poglądami.

Co usunąłem, albo zmieniłem w mojej wierze?

1. Stary Testament: Odrzuciłem starotestamentalne, fałszywe oblicze Boga jako władcy na podobieństwo ludzkie, który karze i nagradza posłusznych.

2. Byty anielskie: Usunąłem koncepcję bytów anielskich, które zostały zapożyczone z sąsiednich religii, w których bogowie są królami i mają swój orszak królewski. Tym bardziej nie ma takich bytów jak archaniołowie itp. „Anioł” oznacza funkcję, a nie naturę bytową. Aniołem jest ten, który otrzymał od Boga funkcje posłańca – może to być człowiek, dusza zmarłego czy istota wirtualna powołana przez Boga.

3. Szatan: Szatan jest tylko obrazem zła i nie ma osobno istniejących bytów szatańskich. Taki punkt widzenia ułatwia mi skupienie się na osobistej odpowiedzialności i moralności, zamiast przypisywania zła zewnętrznym siłom.

4. Grzech pierworodny: Grzech pierworodny zamieniłem na grzeszność wynikającą z niedoskonałości natury ludzkiej (istot stworzonych). Taka perspektywa sprzyja większemu zrozumieniu i empatii wobec ludzkich słabości, a także bardziej humanistycznemu spojrzeniu na ludzką kondycję.

5. Zwiastowanie: Łukaszowy opis zwiastowania traktuję jako wizję Łukasza. Jest to wynik mojej krytycznej analizy tekstów biblijnych i traktowania ich jako literackich i symbolicznych przekazów, a nie dosłownych opisów wydarzeń.

6. Niepokalane Poczęcie: Nie uznając skażenia natury nowo narodzonych grzechem pierworodnym, nie podzielam wiary o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Maryję traktuję jak kobietę, która wiele uczyniła w zakresie życiowych potrzeb.

7. Wniebowzięcie Maryi : Dogmat o Wniebowzięciu Maryi Panny do nieba jest dla mnie pobożnym życzeniem wiernych, a nie rzeczywistością.

7. Nieomylność papieży: Nie uznaję dogmatu o nieomylności papieży i uważam go za bezzasadny. Przykłady z historii papieży są aż nadto pouczające.

8. Krytyka Kościoła: Kościół w swej historii uczynił wiele złego i głosi hipokryzję. Swoim postępowaniem zniekształcił naukę Jezusa Chrystusa. Największą słabością hierarchii Kościoła jest przekonanie, że mają jedyną rację.

Jeśli się nie odrodzi od nowa, zniknie z powierzchni ziemi.

9. I wiele innych: które przedstawiam w swoje twórczości

          Mój redukcjonizm w doktrynie wiary pokazuje głębokie pragnienie poszukiwania autentyczności i spójności między wiarą a osobistymi przekonaniami.. Każdy z nas ma prawo do własnych refleksji i poszukiwań w dziedzinie wiary, a moje podejście może być inspiracją dla innych, którzy szukają sensu i prawdy w swoim życiu duchowym.

          Religia jest fenomenem kulturowym i dotyczy określonej grupy społecznej, ale wiara ma wymiar osobisty. Prawdziwa wiara rodzi się w sercu każdego wierzącego. Każdy ma własny obraz Boga oraz wyobrażenie Nieba i wieczności. Wiara wiąże się z nadzieją i oczekiwaniami. Modlitwa jest intymną relacją z Bogiem, który odczytuje głębię ludzkiego sumienia – do tego nie potrzeba słów.

          Jezus przedstawił swoją wizję wiary, opartą na głębokim zrozumieniu Bożego planu. On uwierzył i konsekwentnie realizował Boży plan, głosząc swoją doktrynę wiary jako Dobrą Nowinę. Czy można Mu uwierzyć i zaufać? To kwestia indywidualna.

          Dla mnie Jego wizja jest logicznie spójna i całościowa. Jest na tyle przekonująca, że cieszę się, że los dał mi szansę urodzenia się w rodzinie chrześcijańskiej.

          Po krytycznej ocenie depozytu wiary, po studiach teologicznych i samodzielnym studiowaniu teologii przez dziesiątki lat, chrześcijaństwo stało się moją świadomą osobistą wiarą. Poznając doktrynę chrześcijańską, można mieć wątpliwości i być sceptycznym. Niestety, różni “poprawiacze” biblijni zniekształcili prawdziwy przekaz Jezusa, wprowadzając własne koncepcje teologiczne do depozytu wiary. Dlatego podjąłem trud poznania głoszonej teologii, aby usunąć z niej fragmenty dla mnie niewiarygodne. Wierzę w to, co zrozumiałem i zaakceptowałem rozumem i sercem.

          Pisząc książki, artykuły na blogach i na Facebooku, dzielę się swoją wiarą w kontekście własnego życia i doświadczeń, aby ci, którzy poszukują sensu w religii, mogli ją przyjąć i zrozumieć.

          Podsumowując, chrześcijaństwo ma sens dla tych, którzy potrafią zrozumieć jego głębię i przyjąć ją sercem i rozumem. Moja wiara jest wynikiem długiego procesu poszukiwania, krytycznej analizy i osobistego doświadczenia. Dzieląc się nią, mam nadzieję inspirować innych w ich własnych duchowych poszukiwaniach.

          Polacy są przyzwyczajeni do ruchu prawostronnego. Tam, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, trzeba się przestawić i nauczyć się nowej orientacji komunikacyjnej. W przyszłości ludzkość będzie poruszać się w trójwymiarowej przestrzeni za pomocą obiektów latających. Konieczne będą nowe zasady ruchu, które trzeba będzie sobie przyswoić. Adaptacja ich będzie nieunikniona i konieczna, aby poradzić sobie z nowymi wyzwaniami technologicznymi i społecznymi. Aby dobrze poruszać się w nowych warunkach, trzeba je doświadczyć. Trudno wytłumaczyć, jak człowiek czuje się w nieważkości, jeśli się tego nie przeżyje.

          Pierwotna rzeczywistość była bardzo prosta, mechaniczna, jak 2+2 = 4, ale nowe możliwości technologiczne zmusiły człowieka do zdobycia nowych umiejętności, np. latanie w ruchu krzywoliniowym (uwzględniające siły pozorne – odśrodkowe, corriolisa). Teoria względności zmusza do przestawienia sposobu myślenia, uwzględniając relatywizm wynikający z wielkich prędkości, na przykład w komunikacji kosmicznej.

          Zmiany sposobu rozumowania są konieczne również dla lepszego zrozumienia  boskiej koncepcji Wszechświata. Bóg jest Bytem dynamicznym  (duchowym), a ludzkość musi nauczyć się postrzegać Go w kategoriach transcendentalnych, stawiając nacisk na inne subtelności i niuanse rzeczywistosci. W wielu religiach Bóg jest traktowany jako Osoba, co jest ludzkim ujęciem wynikającym z braku odpowiedniego słownictwa. Aby zrozumieć Boga, trzeba przejść na mistyczny sposób rozumowania. Tacy święci mistycy, jak św. Teresa z Akwinu, św. Katarzyna ze Sieny, św. Jan od Krzyża opisali różne stopnie mistycznego wtajemniczenia, od prostej modlitwy, przez modlitwę myślną, aż po pełne zjednoczenie (zaślubiny) z Bogiem.

          Akceptacja mistycznego rozumienia może prowadzić do głębszego zaufania Bogu. Kiedy nie można zrozumieć boskiego rozumowania, lepiej jest zaufać Bogu i poddać się Jego Opatrzności, wierząc, że On poprowadzi nas najlepszą drogą. Rozwój duchowy i zrozumienie boskości wymaga otwartości na nowe doświadczenia i perspektywy, podobnie jak przystosowanie się do nowych technologii i sposobów poruszania się.

          Jak wyjaśniają fizycy, każdy proton czy neutron to twór ekstremalnie dynamiczny, wypełniony nieustannie kipiącym morzem gluonów, czyli cząstek zlepiających kwarki. Zarówno kwarki, jak i gluony mają energetyczną strukturę i spełniają różne funkcje. Podczas zderzenia protonu z innym protonem lub innym jądrem atomowym pojawiają się cząstki wtórne. Efekt zależy od energii kolizji. Wraz ze zwiększaniem energii zderzeń rośnie liczba gluonów tworzących się wewnątrz protonów. Zderzeniu towarzyszą zjawiska rekombinacji gluonów i efekt Sudakowa (związany z emisją wirtualnych cząstek, pozornie łamiącym zasady zachowania pędu). Część energii protonów zamienia się na masę, kreując nową materię. Protony składają się z kwarków powiązanych ze sobą przez gluony. Gluon – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych – przenosi ładunek kolorowy i nie ma ładunku elektrycznego. Gluony są kwantami pola Yanga-Millsa.

          Gdy protony zderzają się z tak wielką energią jak w LHC, powstaje wiele cząstek różnych typów, takich, z których składa się zwykła materia, oraz tych, które występowały jedynie niedługo po Wielkim Wybuchu. W uproszczeniu: energia dostarczana w zderzeniu może pojawić się jako masa! Dlatego w zderzeniach proton-proton może zdarzyć się prawie wszystko, o ile zachowane zostaną podstawowe prawa, takie jak zachowanie energii i pędu. Badania trwają. Pozostaje fakt, że wszystko jest w stanie energetycznym. Energia jest budulcem świata materialnego.

          Sama energia w swej strukturze jest niewyobrażalna i przez to tajemnicza. Pochodzi z zewnątrz świata stworzonego. W postaci falowej jest falą elektromagnetyczną i podlega prawom optyki (np. interferencja). Poza widmem widzialnym nie jest dostrzegalna ludzkim wzrokiem. Można zaryzykować tezę, że świat nie jest widoczny i nie zajmuje przestrzeni. To sugeruje, że takich światów nakładających się na siebie może być wiele i mogą się wzajemnie przenikać. Np. świat zmarłych, nasi przodkowie, towarzyszą życiu doczesnemu i są wśród nas. Proszę o tym nie zapominać.

          Idea, że energia może mieć formę poza naszą percepcją, jest tematem, który często pojawia się w dyskusjach na styku nauki i filozofii. To pokazuje, jak nauka może inspirować do myślenia o fundamentalnych pytaniach dotyczących naszego istnienia i natury rzeczywistości.

          Trzeba zmierzyć się z prawdą i zrozumieć, dlaczego Jezus nie zostawił pisemnych śladów swojej działalności? Ewangelie wskazują, że znał język pisany (czytał pisma w synagogach, pisał na piasku). Jezus był świadomy, że dotychczasowy (starotestamentalny) przekaz wiary nie do końca się sprawdził. Spisane słowa przez kopiowanie, i kolejne redakcje były wielokrotnie modyfikowane, tym były zniekształcane. Wiara została sformalizowana (faryzeizm). Poza tym Jezus wiedział, że wiara nie jest przekazem (wiedzą) do nauczenia się, ale przeżyciem osobistym. Wiara jest aktem duszy. Rodzi przemianę i przestrojenie całego organizmu na odbiór przesłania Bożego. Bogu nie chodzi o to, aby akceptować Jego istnienie, ale żeby Nim żyć.

          Jezus chciał poruszyć serca ludzi. Pragnął wzbudzić w nich pragnienie Boga. Aby każdy mógł wypisać w swojej duszy własny scenariusz wiary.

          Nauki Jezusa były bezcenne dla słuchaczy. Bezpośredni kontakt z Nauczycielem wzbudzał u wrażliwych prawdziwą wiarę. Ona pozwoliła na przyjęcie ofiary krzyża (i innych prześladowań). Za wiarę Apostołowie umierali z potrzeby dania o niej świadectwa.

           Upływ czasu powodował, że początkowy żar apostolskiej wiary zanikał. Pozostali ci, którym rodzice przekazali swoją żarliwość i ci którzy przyjęli ją krytycznie. Pojawiła się nowa wspólnota religijna, która wprowadziła pewną racjonalność w głoszeniu depozytu wiary. Gdy podjęto decyzje o spisaniu Dobrej Nowiny zastanawiano się nad korzyściami z tym związanymi. Myślenie racjonalne odbiło się na jakości przekazu. Każda ewangelia zawiera w sobie własne przemyślenia, dlatego Kościół, słusznie przyjął, że bliżej prawdy jest jej kompleksowe ujęcie – synkretyzm religijny.           

          Pojęcie synkretyzmu w religii jest kontrowersyjne i trudne do zdefiniowania, dlatego że wszystkie religie można określić jako w mniejszym lub większym stopniu synkretyczne, czyli złożone z licznych wcześniejszych lub współczesnych im wierzeń. Można też uważać je za koncepcje w znacznym stopniu niezależne od siebie. W wielu przypadkach trudno ustalić, czy dana idea religijna powstała samodzielnie, czy też została zapożyczona z innego źródła. Określenie wzajemnego pokrewieństwa różnych religii jest w licznych przypadkach trudne lub niemożliwe do ustalenia. Z tego względu wielu religioznawców odrzuca pojęcie synkretyzmu religijnego jako nieprecyzyjne i niemożliwe do zdefiniowania. Tym niemniej to pojęcie jest stosowane w religioznawstwie wobec braku alternatywnego rozwiązania.